Programma 4 Bestuurlijk Winterswijk

Winterswijkers hebben vertrouwen in het bestuur. We denken mee en doen mee met inwoners en organisaties. Wij leveren flexibel en tijdig onze diensten en doen dat met een moderne organisatie.

Relevante documenten

• Organisatievisie
• Visie op dienstverlening

- Het project Digitaal aanvraag rijbewijs (DAR) is inmiddels afgerond. Inwoners kunnen nu bij een gecertificeerde fotograaf hun rijbewijs direct aanvragen bij de RDW. 

- De website voor de algemene begraafplaats is inmiddels gereed en online. De e-dienst staat klaar en kan nu getest en geïmplementeerd worden. 

- Verzoek van de GUV om een uitvaartcentrum te realiseren bij de begraafplaats. De GUV is nog bezig met  planontwikkeling. Er is nog geen nieuwe plan ter beoordeling aan de gemeente voorgelegd.

- Inrichting en aanleg Natuurbegraven. Via de website wordt de mogelijkheid voor Natuurbegraven al aangeboden. In 2023 stellen we een nieuw beleidsplan op het gebied van begraven op. Afhankelijk van de uitkomst hiervan passen we de inrichting wel of niet aan.

- Digitalisering dubbelen akten van de burgerlijke stand. Hier gaan we nog mee aan de slag. Prioriteit ligt nu eerst bij de digitalisering van andere processen en implementeren e-diensten.

- We onderzoeken de mogelijkheden van het bezorgen van reisdocumenten. Hierover hebben de eerste gesprekken met een potentiële bezorgdienst inmiddels plaatsgevonden. Aan het thuisbezorgen van de documenten zijn redelijk hoge kosten verbonden. Bekeken moet worden wie deze kosten gaat betalen en of het thuisbezorgen van reisdocumenten een optie is. 

- We werken aan 5 nieuwe e-diensten; 1ste inschrijving, aanvragen VOG, loket huwelijke en partnerschap, doorgeven adresonderzoek en registratie levenloos geboren kind. We zijn begonnen met de huwelijken en partnerschappen. Om de e-dienst te kunnen implementeren, moeten eerst de primaire processen geoptimaliseerd en in kaart gebracht worden. Daarna kunnen we overgaan tot implementatie van de e-diensten. 

- Wet open overheid. De Wet open overheid (Woo) is de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur en in werking getreden op 1 mei 2022. Deze wet voorziet in een opener overheid door bijvoorbeeld actieve openbaarmaking van verschillende informatiecategorieën verplicht te stellen. De gevolgen van deze wet zijn inmiddels in kaart gebracht. Per 1 november aanstaande start een kwartiermaker die zich richt op de professionalisering en optimalisering van informatiebeheer en de informatiehuishouding, passend bij de implementatiestappen van de Woo.

- Personeels- en salarislasten. Het budget voor deze lasten staat onder druk. Vacatures staan langer open. Tegelijkertijd willen we - vaak complexe - vraagstukken verder brengen. We doen daarom vaker beroep op duurdere inhuur. Hierdoor staat de realisatie van een eerder ingeboekte bezuinigingstaakstelling onder druk.
Daarnaast heeft vertraging in een aantal grote infrastructurele werken en projecten in het fysieke domein tot gevolg dat we in 2022 minder ambtelijke kosten kunnen toerekenen aan de bijbehorende investeringskredieten. Bij beleidsveld 3.1 Openbare ruimte staat dat nader toegelicht.
In deze prognose doen we nog geen voorstel om het budget bij te stellen. We spannen ons in om een overschrijding beperkt te houden. 

Het is veilig en prettig wonen of verblijven in Winterswijk.

Relevante documenten:

• Wabo-beleidsplan gemeente Winterswijk
• Uitvoeringsprogramma vergunningverlening, toezicht en handhaving

- Planning was om in 2022 een explosievenonderzoek voor de hele gemeente te laten uitvoeren. Offertes zijn inmiddels opgevraagd, planning is aangepast naar 2023. Zie verder financiële toelichting.

- Er is een benchmark voor de boa's domein 1 uitgevoerd. Hieruit vloeit voort dat er extra formatie benodigd is. Deze formatie is bij de begroting 2023 aangevraagd.

- Zowel politie als OM trekken zich steeds meer terug. We zien dit in een toename van taken voor de gemeente. De medewerkers betrokken bij deze onderwerpen, de regisseur zorg en veiligheid en de de ambtenaar openbare orde en veiligheid, bemerken dit in de werkdruk. Verwachting is dat uitbreiding van de capaciteit op korte termijn nodig is om deze werkzaamheden goed uit te kunnen voeren. Hiervoor is in de begroting van 2023 een aanvraag gedaan voor één extra ambtenaar openbare orde en veiligheid. 

We maken van Winterswijk het meest grensoverschrijdende dorp van de Achterhoek. Dit omdat we veel kansen zien voor veiligheid, grensoverschrijdende zorg, wonen, werken en recreëren.

We zetten de Achterhoek in het algemeen en Winterswijk in het bijzonder op landelijke agenda’s in Arnhem en Den Haag, en investeren in het vergroten van ons Europese netwerk. Op deze manier kunnen Winterswijkse en regionale vraagstukken snel en effectief onder de aandacht worden gebracht bij politici.

Relevante documenten

• Nota Grensland Gemeente Winterswijk (2021) 
• Actieplan Lobby Gemeente Winterswijk (2021)

We leggen de focus op mobiliteitsvraagstukken in de Achterhoek. Het stikstofprobleem in de bouw en landbouw gaat een grote rol spelen waar we als gemeente aandacht aan willen geven. Ook hebben we te maken hebben met het risico van verdwijnende streekziekenhuizen. De lobby hier doen we samen met o.a. Waalwijk.   

We blijven een financieel gezonde gemeente en investeren in de toekomst van Winterswijk.

Relevante documenten

• Financiële verordening gemeente Winterswijk
• Meerjarenbegroting
• Kadernota
• Bestuursrapportage

Prijsontwikkelingen 2022

Prijzen stijgen beduidend harder dan in de begroting 2022 geraamd. Met de 2e prognose 2021 hebben we hierop ons meerjarenperpectief 2022-2025 al bijgesteld door voor 2022 € 1 miljoen te ramen om prijsstijgingen op te vangen en voor 2023 en verder € 100.000 per jaar voor dekking van investeringslasten van duurder wordende investeringen. Bij de eerste prognose hebben we van het budget € 250.000 ingezet, bij deze prognose komt daar nu nog een bedrag van ruim € 205.000 bij.

Ontwikkeling algemene uitkering

Vlak na de vaststelling van de eerste prognose is de meicirculaire verschenen en vlak voor het opmaken van deze tweede prognose de septembercirculaire. Het kabinet heeft bij de meicirculaire aangegeven dat er in de huidige kabinetsperiode (2022-2025) overeenstemming moet komen over een nieuwe financieringssystematiek tussen Rijk en gemeenten. Hierbij zijn de volgende elementen genoemd:

• goede balans tussen opgaven, taken en middelen (anders gezegd voldoende middelen voor taken die gemeenten in medebewind uitvoeren);
• betere financieringsbalans tussen eigen inkomsten en inkomsten van het Rijk (ofwel een groter eigen belastinggebied voor gemeenten);
• meerjarige stabiliteit (ofwel meer zekerheid over inkomsten en dus minder schommelingen in het gemeentefonds door huidige trap-op-trap-af methode).

De meicirculaire heeft gemeenten met name voor de jaren 2022-2025 (financiële ) zekerheid geboden. Door de hogere uitgaven van het Rijk is de algemene uitkering voor de jaren 2022-2025 flink gestegen waarmee voor die jaren ook de meerjarenbegroting sluitend is. Voor 2026 en verder moeten gemeenten de uitwerking van de nieuwe financieringssystematiek afwachten om echte duidelijkheid te krijgen. In welke mate de uitbreiding van het eigen belastinggebied hierbij een rol speelt is volstrekt onduidelijk. Dat geldt zowel voor de omvang (€) van die middelen als de manier waarop het eigen belastinggebied vorm krijgt. Gesproken wordt over het hanteren van de OZB hiervoor. Vragen als: 'Gaan gebruikers van woningen dan ook weer OZB betalen?’ of ‘Wordt (als compensatie voor inwoners) de inkomstenbelasting dan verlaagd?’ blijven vooralsnog onbeantwoord. 

In de programmabegroting 2023-2026 is opgenomen wat voorlopig de meerjarige effecten voor die jaren van de meicirculaire zijn. In deze 2e prognose zijn de effecten van de mei- en septembercirculaire voor het jaar 2022 verwerkt. Bij de financiële tabel is dit nader toegelicht.

Lasten

De afname van de lasten van € 65.000 worden veroorzaakt door:

• Kapitaallasten € 141.000 N
• Prijsstijgingen € 206.000 V

Kapitaallasten

Het nadeel van € 141.000 wordt veroorzaakt door een bijstelling van de kapitaallasten op verschillende projecten.

Prijsstijgingen

Het voordeel van € 206.000 wordt veroorzaakt door het inzetten van de stelpost "prijsstijgingen" om de nadelige budget verhogingen van de diverse budgetten door prijsstijgingen op te vangen.

Baten

De baten nemen met ruim € 6 miljoen toe als gevolg van de mei- en septembercirculaire 2022. De opbouw van dit bedrag ziet er als volgt uit:

• Algemene mutaties                                                                                          €   2.889.000
• Uitkering BTW-compensatiefonds                                                         €       583.000
• Energietoeslag*                                                                                                   €  2.292.000
• Invoeringskosten omgevingswet*                                                            €      100.000
• Uitvoeringskosten klimaatakkoord*                                                       €      221.000
• Maatschappelijke begeleiding statushouders (DU)*                     €        57.000
• Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb)*                                                      €        61.000
• Totaal extra algemene uitkering                                                                €  6.203.000
• * budget toegevoegd aan programma's                                              - €  2.731.000
• Netto-effect mei- en septembercirculaire                                         €   3.472.000

De algemene mutaties laten een plus van bijna € 3 miljoen zien. Dat wordt veroorzaakt door flinke hogere uitgaven van het Rijk, onder meer door inflatie. Binnen de huidige afspraken tussen Rijk en gemeenten groeit de algemene uitkering dan mee met de Rijksbegroting. Vanuit het BTW-compensatiefonds krijgen we bijna € 600.000 uitgekeerd. Wanneer gemeenten gezamenlijk minder btw declareren dan er in het fonds zit, wordt dit naar rato van de gemeenten uitgekeerd. Het betreft een nabetaling over 2021 van 50K en een voorschot van 530K voor 2022. 

Naast deze middelen waar geen directe kosten tegenover staan zijn er een aantal bedragen toegekend voor 'nieuwe' taken. Hoewel deze middelen vrij besteedbaar zijn staan hier wel kosten tegenover. Om die reden zijn deze bedragen binnen de afzonderlijke programma's als extra budget opgenomen. Deze zijn met een * aangeduid. Per saldo wordt het begrotingssaldo over 2022 door de algemene uitkering met bijna € 3,5 miljoen positief beïnvloed. 

Producten burgerzaken:

Het aantal verstrekte producten bij burgerzaken en dan met name het aantal uitgereikte paspoorten ligt wat hoger dan begroot. Hierdoor zullen de baten voor deze producten € 60.000 hoger uitvallen.  

Lasten

De toename van de lasten van  € 486.000 worden veroorzaakt door:

• Invoering Wet Open Overheid                                                     € 107.000 N
• Doorschuiven werkzaamheden/projecten naar 2023  -€ 122.000 V
• Gebouwenbeheer                                                                                € 167.000 N
• Bedrijfsvoering                                                                                      € 103.000 N
• Extra dotatie Voorziening Voormalig Personeel               € 188.000 N
• Financieel-technische aanpassingen                                        €  43.000   N                               

Invoering Wet open overheid (Woo)

De Wet open overheid (Woo) vervangt de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De Woo is bedoeld om de overheid nog transparanter te maken. Een Woo-verzoek moet nog steeds binnen vier weken worden afgehandeld maar de verlengingstermijn is bijvoorbeeld ingekort ten opzichte van de Wob. Iedereen die informatie van de overheid wil, kan voortaan terecht bij een contactpersoon. Deze persoon helpt om de informatie te vinden die men zoekt en/of verwijst soms door.  Uiteindelijk dient, overheidsbreed, de informatievoorziening zodanig georganiseerd te zijn dat Woo-verzoeken eigenlijk overbodig zijn. Via de algemene uitkering hebben we eerder hiervoor (structurele en incidentele) bedragen ontvangen die voor de uitvoering nu zijn toegevoegd aan dit programma.

Doorschuiven werkzaamheden/projecten naar 2023

Enkele werkzaamheden/projecten, zoals de implementatie van Intranet en de uitvoering van het communicatieplan zijn nog niet opgestart en of afgerond. Dit levert een voordeel op van € 122.000.   

Gebouwenbeheer

Door de hogere energieprijzen en schoonmaakkosten zijn de kosten voor de gebouwen verhoogd.  De prijsstijgingen worden op gevangen door de stelpost prijsstijgingen. 

Bedrijfsvoering

De hogere bedrijfsvoeringkosten zijn met name veroorzaakt door hogere arbo-, integratie-  beveiligings- en extra capaciteits-kosten.   

Extra dotatie voorziening voormalig personeel

De extra dotatie is voornamelijk veroorzaakt door met name hogere lasten wachtgelden wethouders. 

Financieel-technische aanpassingen

Tot slot zijn er op dit beleidsveld een aantal financieel-technische aanpassingen verwerkt voor een bedrag van € 43.000.

Bij dit beleidsveld zijn er per saldo slechts kleine bijstellingen bij de lasten en de baten. Vermeldenswaardig zijn de volgende zaken aan de lastenkant:

- extra budget capaciteit BOA's:   aan dit beleidsveld is aan de lastenkant een extra budget voor capaciteit BOA's van € 34.000  toegevoegd, dit bedrag is via de algemene mutaties binnen de algemene uitkering van het Rijk ontvangen

- afrekening VNOG:  van de VNOG is € 22.000 over 2021 terugontvangen als afrekening van het jaarresultaat. 

- ruiming explosieven: voorgesteld wordt om een bedrag van € 43.000 over te hevelen van 2022 naar 2023.  Vanuit het Gelders Ondergrond Overleg (GOO) is een programma van eisen opgesteld voor een gemeentelijke bodemkaart Niet geëxplodeerde explosieven (NGE). Het voornemen was om met meerdere gemeenten aan de hand van dit programma offertes aan te vragen bij bedrijven die een NGE kaart kunnen maken. Echter laat een eenduidig overzicht van deelnemende gemeenten lang op zich wachten. Daarom mogen gemeenten nu ook zelf een offerte aanvragen. Door deze vertraging zal het uitvoeren van een dergelijk onderzoek waarschijnlijk niet meer in 2022 kunnen plaatsvinden en zal dit begin 2023 worden.   

Geen financiële bijstellingen.

De OZB-opbrengsten ongeveer € 100.000 hoger uit dan begroot.

Onder de reserves is een dotatie van, per saldo, € 1,8 miljoen opgenomen aan de reserve 'doorgeschoven activiteiten'. Dit betreffen budgetten van activiteiten die doorlopen in 2023. Een overzicht hiervan is opgenomen in de inleiding en bij de afzonderlijke programma's zijn hierop nadere toelichtingen opgenomen.