In bovenstaande tabel ziet u de ontwikkeling van ons financieel meerjaren perspectief over de jaren 2022-2025 naar de stand van 1 april 2022. Om deze tabel compact en leesbaar te houden, presenteren we hier alleen het saldo van de baten en lasten per ontwikkeling met daarbij de belangrijkste onderwerpen op hoofdlijnen. In het vervolg van deze bestuursrapportage zijn bij de afzonderlijke programma's zowel de wijziging in baten als in de lasten afzonderlijk zichtbaar en is ook een nadere toelichting op die mutaties opgenomen. Meteen na de programma's volgt nog een verzameltabel van de financiële bijstellingen in alle programma's.
Jaarrekening 2021
Met de jaarrekening 2021 leggen wij een aantal voorstellen voor budgetoverhevelingen aan u voor. In totaal gaat het om € 320.000 aan extra baten en afgerond € 2 miljoen aan extra lasten. Onder voorbehoud van vaststelling van de jaarrekening door de raad, voegen we deze in 2021 niet bestede middelen toe aan de reserve Doorgeschoven activiteiten. Met deze eerste prognose onttrekken we ze weer aan die reserve en voegen ze toe aan de betreffende budgetten. Per saldo heeft dit geen invloed op het begrotingssaldo. Om deze reden staat er in de tabel € 0. In de tabellen bij de afzonderlijke programma's zijn zowel de hogere baten als lasten zichtbaar. Het grootste deel van de onttrekking voor dit doel is binnen programma 4 verantwoord.
Autonome ontwikkelingen (bestaand beleid)
Dit zijn feitelijke ontwikkelingen waarop we als gemeente niet of nauwelijks invloed hebben. Het gaat dan bijvoorbeeld om een aanpassing van de algemene uitkering of andere rijksbijdragen, loon- en prijsstijgingen, stijging van kosten van gemeenschappelijke regelingen, etc.
De belangrijkste ontwikkeling betreft de stijging van de algemene uitkering op basis van de decembercirculaire 2021. Deze valt in 2022 zo'n € 370.000 hoger uit en de jaren erna zo'n € 270.000. Daarnaast stijgen per saldo de kosten voor participatie, structureel, met ongeveer € 100.000. Verder zien we prijzen stijgen. Voor de bijstelling van een aantal budgetten en kredieten doen we een beroep op het budget dat we voor dit doel hebben ingesteld met de 2e prognose 2021.
Voor het overige is sprake van meerdere kleine plussen en minnen.
Overige ontwikkelingen (nieuw en bestaand beleid)
Naast de autonome ontwikkelingen is sprake van een aantal overige ontwikkelingen:
Voor hulp en ondersteuning bij de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne hebben we vooralsnog een bedrag van € 2,6 miljoen opgenomen dat we verwachten te ontvangen van het Rijk en denken te besteden. Voor het uitkeren van een energietoeslag aan huishoudens met een laag inkomen ontvangen we ruim € 1,1 miljoen. Omdat baten en lasten van deze beide taken even hoog zijn, is het resultaat per saldo € 0.
De belangrijkste ontwikkeling die financieel van invloed is op het begrotingssaldo 2022 zijn de verwachte hogere kosten voor Jeugd voor een bedrag van ruim € 1 miljoen. In de 2e prognose van 2021 hebben wij deze al aangekondigd. Een toename van het aantal aanvragen en een aantal complexere casussen die duurdere zorg nodig hebben, leiden tot stijging van kosten.
Daarnaast hebben we een bedrag van € 150.000 opgenomen voor hogere personele lasten. Tijdige verwerking in onze administraties van de uitkomsten van de regionale inkoop in het sociaal domein en afstemming hierover met cliënten kost extra personele capaciteit. Omdat we daar zelf niet over beschikken, stellen we voor tijdelijk in te huren.
Voor ICT geldt dat het aantal licenties toeneemt naast de uitbreiding van modules voor verschillende ICT-applicatie die we als gemeente in gebruik hebben. Dit alles ten gevolge van de steeds verdergaande digitalisering (€ 175.000). Die verdergaande digitalisering heeft ook zijn weerslag op onze informatiebeveiliging. Er is (continue) aanpassing en uitbreiding van de maatregelen en processen nodig om hierbij up to date te blijven (€ 100.000). Voor 2022 hebben wij deze kosten ten laste van de hiervoor bestemde reserve gebracht.
De overige positieve en negatieve bijstellingen worden bij de afzonderlijke programma’s toegelicht.
Het financieel meerjarenperspectief beschouwd
Het verwachte begrotingsresultaat 2022 wordt nadeliger. Hiervoor schetsten we de oorzaken.
Voor de komende jaren ziet het perspectief positieve cijfers zien. We zien echter een paar risico's:
- Ontwikkeling van kosten van jeugdzorg:
In zowel 2021 als 2022 zien we een forse toename van kosten. Deze hebben we nog niet doorvertaald naar de jaren 2023 en verder. In de hervormingsagenda sociaal domein benoemen wij een aantal acties waarmee we hopen de kostenstijging te beperken. In de aanloop naar de begroting 2023 beoordelen we het effect hiervan.
- Ingeboekte bezuinigingen:
Wij hebben een aantal bezuinigingen ingeboekt. Deze lopen op tot een totaal van ruim € 2 miljoen structureel en hebben met name op het sociale domein betrekking. In het verlengde van het vorige punt zien we dat er spanning op de kostenontwikkeling staat. Over compensatie door het Rijk en hervormingen worden gesprekken gevoerd op landelijk niveau. Wij hopen bij het samenstellen van de begroting 2023 meer duidelijkheid te hebben.
- Stijgende prijzen:
Met de 2e prognose 2021 hebben we voor 2022 een budget van € 1 miljoen opgenomen en voor 2023 en verder € 100.000 structureel om prijsstijging van resp. reguliere uitgaven en van investeringen op te vangen. Dat lijkt voor dit jaar voldoende te zijn. Op dit moment kunnen we niet inschatten of de stijging zich ook ná 2022 voorzet.
Kansen zijn er daarentegen ook. We verwachten dat vertaling van het regeerakkoord en de herverdeling van het gemeentefonds een hogere algemene uitkering uit het gemeentefonds geven voor onze gemeente. Begin juni krijgen gemeenten daar duidelijkheid over.
In de begroting 2023 gaan we naast plannen en ambities van de nieuwe coalitie ook bovenstaande risico's en kansen vertalen.