Financiële jaarrekening 2024

De niet uit de balans blijkende verplichtingen bedragen € 206 miljoen. Het grootste deel betreft verplichtingen naar het Waarborgfonds Sociale Woningbouw en inkoopcontracten.

In onderstaand overzicht zijn de afwijkingen aangegeven tussen de definitieve begroting 2024 en de jaarrekening 2024. De afwijkingen worden toegelicht op basis van de laatst vastgestelde financiële prognose 2024.

De planning- en control-cyclus van de gemeente Winterswijk is zo ingericht dat de raad twee keer per jaar middels de financiële prognoses wordt geïnformeerd over de budgetontwikkelingen die leiden tot begrotingswijzigingen. Deze prognoses worden vastgesteld door de raad. Ondanks zorgvuldig budgetbeheer is het niet altijd mogelijk om tussentijds te anticiperen op de exacte gevolgen van ‘openeindregelingen’ zoals de bijstand en de Wmo, op de uitvoering van investeringen en op eindafrekeningen van rijksbijdragen.

Het gerealiseerde resultaat 2024 bedraagt na bestemming van reserves  € 11.719.000 positief. Ten opzichte van de begroting 2024 met een voordelig saldo van  € 7.023.000 is het rekeningsaldo in 2024 € 4.696.000 hoger uitgevallen. In de toelichtingen wordt dit verschil nader verklaard.

In de programma's zijn de verschillen uitgebreid toegelicht.

Algemene dekkingsmiddelen zijn inkomsten van een gemeente waarvoor geen bestedingsdoel is bepaald. In tegenstelling tot specifieke dekkingsmiddelen kan een gemeente algemene dekkingsmiddelen dus vrij besteden.

De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) daarvoor geeft. Dit besluit is met ingang van 1 januari 2004 in werking getreden.

Aan de debetzijde, ofwel de linkerkant van de balans, staat een opsomming van alle zogenoemde activa. Dit zijn de bezittingen van de gemeente.
De creditzijde, ofwel de rechterkant van de balans, geeft inzicht in de financiering van deze bezittingen. Dit worden de passiva genoemd, bestaande uit het eigen vermogen en het vreemde vermogen (de schulden).

Bij de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening is het door de raad op 28 november 2024 vastgestelde normenkader van de relevante wet- en regelgeving verder toegelicht.

De bedragen in de tabellen staan uitgedrukt in € 1.000, tenzij anders vermeld. Door afrondingsverschillen kan een optelling maximaal € 1.000 afwijken. Ook in de tekstuele toelichting worden bedragen afgerond op € 1.000.

De waardering van de activa en de passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten (verkrijgings- of vervaardigingsprijs), tenzij het bij de desbetreffende balanspost anders is vermeld. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn.

Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidsgerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten verantwoord in het jaar dat uitbetaling plaatsvindt. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt dan ook geen voorziening getroffen, of op andere wijze een verplichting opgenomen. Daarbij moet worden gedacht aan overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken.

Rechtmatigheidsverantwoording 
De in de jaarrekening opgenomen rechtmatigheidsverantwoording is opgesteld op basis van de kaders zoals besloten in de financiële verordening, en op basis van de Kadernota Rechtmatigheid. Dit betekent dat de rechtmatigheidsverantwoording toeziet op de financiële rechtmatigheid van baten, lasten en balansmutaties, alsmede de baten en lasten inzake de specifieke uitkeringen op grond van artikel 17 Financiële-verhoudingswet.

De financiële rechtmatigheid, het voorwaardencriterium, het begrotingscriterium en het criterium misbruik en oneigenlijk gebruik omvat:

• Voor het voorwaardencriterium bestaat de norm uit het normenkader zoals op 28 november 2024 door de raad is vastgesteld.
• Voor het begrotingscriterium geldt dat alle overschrijdingen van lasten en investeringskredieten onrechtmatig zijn, waarbij voor een aantal scenario’s in de financiële verordening is beschreven wanneer deze overschrijdingen acceptabel zijn. Voor over- en onderschrijdingen van baten, onderschrijdingen van lasten en onderschrijdingen van investeringskredieten geldt dat deze als onrechtmatig zijn aangemerkt indien ze niet tijdig aan de raad zijn gemeld.  
• Ten aanzien van het criterium misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O) is de nota M&O-beleid van onze organisatie leidend bij het voorkomen en opsporen van misbruik en oneigenlijk gebruik. Omdat alleen bij misbruik sprake is van een onrechtmatigheid, zijn eventuele gevallen van misbruik (mits cumulatief met andere fouten of onduidelijkheden boven de verantwoordingsgrens) opgenomen in de rechtmatigheidsverantwoording.  

De rechtmatigheidsverantwoording is opgesteld binnen de kaders van de Kadernota Rechtmatigheid 2024 van de commissie BBV (Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten), alsmede binnen onze eigen financiële verordening. Dit betekent dat:

• Een verantwoordingsgrens van 1 % (zijnde € 1.250.000) is gehanteerd, waarboven cumulatieve fouten en onduidelijkheden in de rechtmatigheidsverantwoording worden opgenomen.
• Een rapporteringstolerantie van € 50.000 is gehanteerd, waarboven fouten en onduidelijkheden in de paragraaf bedrijfsvoering worden opgenomen. 

Artikel 35 BBV (Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten) beschrijft de afzonderlijke investeringen. Investeringen met economisch nut, investeringen met een economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven, en investeringen uitsluitend met maatschappelijk nut in de openbare ruimte.

Investeringen met economisch nut
Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot of bijdragen aan het verwerven van inkomsten, zijn investeringen met economisch nut. De vraag of de investering geheel kan worden terugverdiend, is niet relevant voor de classificatie. 

De waardering van de vaste activa is gebaseerd op de historische kostprijs c.q. aanschafprijs, verminderd met bijdragen van derden en verminderd met de afschrijvingen. De activa zijn niet bezwaard met hypotheken en dergelijke.

Afschrijving vindt in principe plaats vanaf 1 januari na het jaar van ingebruikname. Dit met uitzondering van investeringen in automatisering. Deze worden afgeschreven vanaf 1 januari in het jaar van aanschaf. 

De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de gemiddelde levensduur van de investeringen. Alle activa worden in principe lineair afgeschreven. Dit met uitzondering van investeringen in automatisering en nieuwe gebouwen, waar op basis van de annuïtaire methode wordt afgeschreven. Door de annuïtaire methode worden de kapitaallasten gedurende de gehele afschrijvingstermijn geëgaliseerd. Bij de nieuwe gebouwen zijn goede onderhoudsprogramma’s beschikbaar. Op basis van deze onderhoudsprogramma’s zijn ook de onderhoudskosten via voorzieningen geëgaliseerd. Door annuïtaire afschrijving én het vormen van onderhoudsvoorzieningen, wordt de totale lastendruk gedurende de gebruiksduur dus zoveel als mogelijk geëgaliseerd.

Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven
Deze investeringen met een economisch nut kunnen bijdragen aan het genereren van middelen, bijvoorbeeld door het vragen van rechten, heffingen, leges of prijzen voor de kosten van de investering. Dit betreffen investeringen in verband met riool- en afvalstoffenheffing.

Materiële vaste activa met maatschappelijk nut
Investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut zijn onder andere wegen en openbaar groen. Dit zijn investeringen waar geen directe 'eigen' opbrengsten tegenover staan (zoals de riolering), of een waarde hebben in het economisch verkeer (zoals onroerend goed). In principe kunnen deze investeringen direct ten laste van de exploitatie worden gebracht. Dit leidt echter tot een aanzienlijke aantasting van de reservepositie van de gemeente. Daarmee zou de bewegingsvrijheid voor de raad om op incidentele ontwikkelingen in te spelen, worden beperkt. Daarom worden deze activa lineair afgeschreven gedurende de gebruiksduur van deze activa. 

Immateriële vaste activa
Immateriële vaste activa zijn uitgaven waar geen gemeentelijke bezittingen tegenover staan. Dit zijn die activa die niet stoffelijk van aard zijn en die niet onder de financiële vaste activa vallen. De bijdrage in activa van derden zijn verantwoord als immateriële vaste activa. De bijdragen aan activa in eigendom van derden worden lineair afgeschreven conform de afschrijvingstermijnen die gelden voor de eigen materiële activa.

De niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG) is verantwoord als materiële vaste activa met economisch nut. 

De kapitaallasten (rente en afschrijving) 2024 zijn gebaseerd op investeringen die voor 1 januari 2024 zijn afgerond. Met andere woorden: een investering die binnen het kalenderjaar (bijvoorbeeld 2023) wordt opgestart en afgerond dan wel in gebruik wordt genomen, wordt afgeschreven vanaf 1 januari 2024. Vanaf dat moment vindt ook toerekening van de rente plaats.

Voor een investering die niet eind 2023 is afgerond, worden geen kapitaallasten naar de programma’s doorgerekend. Hierdoor worden de rentekosten van een investering die doorloopt naar het volgende kalenderjaar direct ten laste van het exploitatieresultaat gebracht. Voor het totaaloverzicht van de afschrijvingstermijnen wordt verwezen naar de door de raad vastgestelde financiële verordening.

Financiële vaste activa
De financiële activa bestaan uit kapitaalverstrekkingen en leningen aan:
1.    Gemeenschappelijke regelingen.
2.    Verbonden partijen.
3.    Hypothecaire geldleningen aan medewerkers (sinds 1 januari 2009 worden geen   
        nieuwe leningen meer verstrekt).

De waardering is gebaseerd op de verkrijgingsprijs dan wel vervaardigingsprijs, verminderd met - voor wat de geldleningen betreft - de aflossingen op de geldleningen. Op kapitaalverstrekkingen en geldleningen wordt in principe niet afgeschreven. De werkelijke waarde van deelnemingen kan hiervan afwijken. 

Vlottende activa zijn bezittingen met een relatief korte doorlooptijd. Dit betekent dat ze gemakkelijk in geld zijn om te zetten. Ze zijn 'liquide'. 

Voorraden
De voorraden betreffen bouwgronden in de grondexploitatie. Waardering vindt plaats tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs of tegen lagere opbrengstwaarde indien marktontwikkelingen en -verwachtingen daartoe aanleiding  geven. Verwachte verliezen worden op deze manier vroegtijdig genomen. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is, worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingkosten in mindering gebracht. Voor eventuele verwachte negatieve resultaten op de projecten is een voorziening gevormd. Rentetoerekening aan de grondexploitatie is op basis van de interne rekenrente van de gemeente.

Een nadere toelichting is opgenomen in de paragraaf grondbeleid van het jaarverslag.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar
De vorderingen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Een voorziening voor dubieuze debiteuren is getroffen en in mindering gebracht op de vorderingen. Vorderingen worden afgeboekt op het moment dat ze door faillissement of andere oorzaken ook daadwerkelijk oninbaar zijn.

Liquide middelen
De liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Overlopende activa
De overlopende activa worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Eigen Vermogen
Onder het eigen vermogen zijn opgenomen de algemene reserves, de bestemmingsreserves en het saldo van de rekening van baten en lasten. De algemene reserves zijn alle reserves die primair dienen als weerstandsvermogen om incidentele tegenvallers in de exploitatie op te vangen. De bestemmingsreserves zijn reserves waaraan de gemeenteraad een bepaalde bestemming heeft meegegeven. Dit zijn vermogensbestanddelen die alleen in de aangegeven richting zijn aan te wenden. 

Voorzieningen
Onder de voorzieningen zijn opgenomen de op het moment van opstellen van de jaarrekening voorzienbare verplichtingen, verliezen en/of risico’s, voor zover de omvang hiervan redelijkerwijs is in te schatten. De voorzieningen zijn gewaardeerd op nominale waarde. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter op contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. In de paragraaf kapitaalgoederen is het beleid nader uiteengezet.

Voorzieningen worden op grond van artikel 44 BBV (Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten) gevormd voor:

• Verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker, doch redelijkerwijs te schatten is.
• Bestaande risico’s op de balansdatum ter zake van verplichtingen of verliezen, waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is.
• Kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt, maar de oorsprong hebben in het begrotingsjaar of een eerder begrotingsjaar, waarbij de voorziening dient ter egalisatie van deze kosten.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer
Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Overige kasgeldleningen
De kasgeldleningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Overige schulden
De overige schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Overlopende passiva
De overige passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Vennootschapsbelasting
Vanaf 1 januari 2016 is de vennootschapsbelastingplicht voor gemeenten ingevoerd. Dit houdt in dat gemeenten die winst of structurele overschotten behalen met activiteiten die concurreren met de markt, vennootschapsbelasting gaan betalen. 

In onderstaande tabel is een nadere specificatie per activasoort opgenomen.

Onder de voorraden staan de in exploitatie genomen gronden en de nog te verkopen kavels van afgesloten exploitaties. Voor nadere toelichtingen zie de paragraaf grondbeleid. 

In onderstaande tabel is het verloop van de bouwgronden in exploitatie over 2024 weergegeven. Voor nadere toelichtingen zie de paragraaf grondbeleid. 

In onderstaande tabel zijn de kortlopende vorderingen weergegeven. Dit zijn vorderingen met een looptijd korter dan een jaar.

De vorderingen op openbare lichamen zijn gedaald ten opzichte van 31 december 2023. Op basis van de ouderdom van de openstaande nota's is een voorziening  oninbaar opgenomen. 

In onderstaande tabel zijn de overlopende activa opgenomen. Dit zijn bedragen die vooruitbetaald of nog te vorderen zijn.

De passiva die zijn opgenomen aan de rechterkant van de balans, geven inzicht in de wijze waarop de bezittingen (de activa) zijn gefinancierd. De vaste passiva zijn de financieringsmiddelen die een relatief lange doorlooptijd kennen, namelijk het eigen vermogen en de langlopende schulden. 

Het eigen vermogen van een gemeente bestaat uit de balansreserves en het saldo van de rekening. De omvang ervan geeft weer in hoeverre het bezit van een gemeente niet is belast met schuld, maar in het verleden is betaald met positieve exploitatieresultaten.

Omschrijving (toelichting)

Bestemmingsreserve Organisatieontwikkeling
Deze reserve is bedoeld om de kosten te dekken die te relateren zijn aan de ontwikkeling van onze ambtelijke organisatie en die niet op te vangen zijn binnen de exploitatiebudgetten in onze begroting. In onze Organisatievisie staan de missie en visie van de organisatie. Om daar te komen hebben we stappen te zetten, net als voor het op orde krijgen van de basis in de bedrijfsvoering. We werken dit uit in een Bedrijfsvoeringsagenda die het college in 2025 vaststelt. Deze reserve wordt gevoed door het saldo op bedrijfsvoeringsbudgetten toe te voegen of te onttrekken aan deze reserve. De omvang van de reserve is maximaal 10% van het totaal van de bedrijfsvoeringsbudgetten.

Bestemmingsreserve Stadsuitleg  
Deze bestemmingsreserve is bedoeld voor toekomstige financiering van infrastructurele werken van bovenwijks belang, waarbij de dekking komt uit bouwgrondexploitatie. 

Bestemmingsreserve Sociaal domein
De raad heeft bij het vaststellen van de jaarrekening 2018 ingestemd met de vorming van een bestemmingsreserve voor innovatie/ontwikkeling binnen het sociaal domein.

Bestemmingsreserve Stedelijke herverkaveling
Stedelijke herverkaveling heeft als doel de leefbaarheid van Winterswijk te vergroten. Overbodige meters vastgoed worden aan de markt onttrokken en de vraag concentreert zich op de ruimtelijk en economisch beste plekken in Winterswijk en de regio. Kosten worden uit deze bestemmingsreserve gedekt.

Bestemmingsreserve Omgevingswet
Deze reserve is bij de Kadernota 2017 ingesteld voor de invoeringskosten van de Omgevingswet. De invoeringsdatum van de wet is herhaaldelijk uitgesteld. De uiteindelijke invoering vond plaats op 1 januari 2024. Voorgesteld wordt om deze reserve op te heffen aangezien de Omgevingswet het afgelopen jaar is ingevoerd en er geen saldo meer resteert.  

Bestemmingsreserve Aanpak inburgering nieuwkomers
Deze reserve is bedoeld als financiële dekking ten behoeve van de voorbereiding op en implementatie van prestatiebekostiging vanaf 2026 bij de Wet inburgering 2021. Hiervoor moeten alle processen goed worden neergezet en vorm te geven aan een integraal programma.

Bestemmingsreserve Verduurzaming sportlocaties 
Het verduurzamen van de gebouwen gebeurt over het algemeen op natuurlijke momenten via het Meerjarenonderhoudsplan (MJOP). In voorgaande jaren is deze bestemmingsreserve gevormd door een jaarlijkse dotatie van € 25.000. In 2025 worden de MJOP’s van de gebouwen geactualiseerd. Deze reserve wordt gebruikt om grote verschillen te egaliseren.

Bestemmingsreserve Verduurzaming gemeentegebouwen
Het verduurzamen van de gebouwen gebeurt over het algemeen op natuurlijke momenten via het Meerjarenonderhoudsplan (MJOP). In voorgaande jaren is deze bestemmingsreserve gevormd door een jaarlijkse dotatie van € 25.000. In 2025 worden de MJOP’s van de gebouwen geactualiseerd. Deze reserve wordt gebruikt om grote verschillen te egaliseren.

Bestemmingsreserve Kapitaallasten Notaristuin 2.0
In 2020 is er reserve gevormd ter dekking van de kapitaallasten voor de herinrichting van de Notaristuin.

Bestemmingsreserve Doorgeschoven budgetten
Doel van deze reserve is het overhevelen van niet bestede budgetten voor specifieke activiteiten die over de jaargrens heen schuiven. Het gaat daarbij uitsluitend om doorgeschoven middelen voor activiteiten waarvoor geen specifieke bestemmingsreserves zijn ingesteld. Deze middelen zijn in principe uitsluitend gedurende het volgende begrotingsjaar beschikbaar binnen de reserve en vallen vrij in het rekeningresultaat als besteding niet tijdig heeft plaatsgevonden. 

Bestemmingsreserve Instandhouding voorzieningen
Het doel van deze bestemmingsreserve is de instandhouding van de huisvesting van theater De Storm, zwembad Jaspers, Boogie Woogie en het noodzakelijke en acute onderhoud op basis van het Integraal Huisvestingsplan (IHP).  Daarnaast is vervanging van de speelvoorzieningen als bestedingsdoel toegevoegd.

Bestemmingsreserve Opvang en bescherming
Doel is om de kosten te dekken die verband houden met extra taken met betrekking tot kwetsbare inwoners. Zij zijn afhankelijk van beschermd wonen of maatschappelijke opvang. In het Nationaal actieplan dak- en thuislozen wordt nadrukkelijk gewezen op de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de opvang van deze kwetsbare inwoners.

Excel-tabel

Uitvoering Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa)  
De pensioenvoorziening voor wethouders is gebaseerd op actuariële berekeningen. De hierbij gehanteerde rekenrente bedraagt 2,325 %. Bij de berekening is de gehanteerde sterftetabel gebaseerd op GBM/GBV 2017/2022 met leeftijdsterugstelling. 

RVU
De Regeling voor vervroegde uittreding (RVU) is een regeling die het mogelijk maakt voor werknemers om eerder te stoppen met werken, meestal tot drie jaar voor hun AOW-leeftijd. Werkgevers kunnen een uitkering verstrekken zonder extra belasting te betalen, zolang deze uitkering onder een bepaald maximum blijft.

Voormalig personeel 
Uit deze voorziening worden de pensioenen en wachtgelden van oud-wethouders en WW-gelden van medewerkers betaald. Elk jaar wordt door HR een berekening gemaakt van de toekomstige toevoegingen en verminderingen.

Invulling cao-gelden ondernemingsraad
In het kader van de in 2000  afgesloten cao is 0,1 % van de loonsom beschikbaar gesteld voor lokaal beleid.  De 0,1 % van de loonsom is voor algemeen beleid, in overleg met de ondernemingsraad, beschikbaar gesteld aan 'cao-ambtenaren'. In 2024 is geen gebruikgemaakt van deze voorziening.

Voorziening riolering 
Het door de raad vastgestelde Gemeentelijk Waterplan (GWP) 2019-2023 is leidend voor de jaarlijkse mutatie aan de voorziening bij de jaarrekening 2021 tot en met 2025. De gevormde voorziening betreft tariefegalisatie op basis van artikel 44 lid 2 BBV. Opbrengsten van rioolheffing die nog niet zijn besteed, moeten worden opgenomen in een voorziening. Deze voorziening kan worden gebruikt om toekomstige tariefstijgingen te voorkomen.

Onderhoudsvoorzieningen
De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een Meerjarenonderhoudsplan (MJOP) van het uit te voeren groot onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen. Er is rekening gehouden met de kwaliteitseisen die hiervoor zijn geformuleerd. Uit de voorzieningen worden de onderhoudskosten betaald overeenkomstig de MJOP. In de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen is het beleid nader uiteengezet.

Naast het eigen vermogen en de voorzieningen zijn de (vaste) activa ook voornamelijk gefinancierd door langlopende schulden. 

De rentelasten van de vaste schulden bedragen voor 2024 € 1.726.242 (2023: € 1.948.000).

Nadere toelichting is gegeven in de paragraaf financiering.

In onderstaande tabel zijn de kasgeldleningen en overige schulden opgenomen met een looptijd korter dan een jaar.

In onderstaande tabel staan de van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel. 

Voor de kosten van de opvang van Oekraïense vluchtelingen worden wij gecompenseerd door het Rijk. Het voorschot dat wij ontvangen hebben, is hoger dan de kosten die we in 2024 gemaakt hebben. De niet bestede middelen boeken we als vooruitontvangen bedrag. Op het moment dat wij de definitieve beschikking van het Rijk over 2024 ontvangen, laten we het bedrag vrijvallen. 

Naast de directe schulden heeft de gemeente ook een aantal verplichtingen die niet direct uit de balans blijken. Het betreft waarborgen voor geldleningen die derden zijn aangegaan.

Naast de gewaarborgde leningen is er nog een aantal niet uit de balans blijkende verplichtingen. In het kader van de sociale woningbouw zijn door de gemeente garanties afgegeven op leningen van de woningbouwcorporatie. Het betreft garantstellingen van in totaal € 123 miljoen.

Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) borgt leningen van woningcorporaties. Corporaties zijn hierdoor in staat om met gunstige financieringsmogelijkheden sociale huurwoningen te realiseren en in stand te houden. Het Rijk en de gemeenten staan elk voor 50% in de 'achtervang' bij het WSW. Daarbij wordt 25% verdeeld over alle gemeenten en 25% wordt toegerekend aan één gemeente die in de leningsovereenkomst is vermeld, of aan de gemeenten waar de corporatie sociale huurwoningen bezit. Wanneer een corporatie in financiële problemen raakt, zorgt het WSW dat rentebetalingen en aflossing van leningen doorgaan. Het WSW betaalt dit uit eigen kapitaal. Dat kapitaal kan worden aangevuld door obligo bij alle deelnemende corporaties op te halen. Pas wanneer dat onvoldoende is, komen het Rijk en gemeenten als 'achtervang' in beeld om renteloze leningen te verstrekken. Het risico voor hen is overigens beperkt, tot nu toe heeft het WSW daar nooit een beroep op gedaan.

Het budgetrecht van de gemeenteraad houdt in dat het college van burgemeester en wethouders in principe alleen uitgaven mag doen en verplichtingen mag aangaan na toestemming van de gemeenteraad. Met de vaststelling van de begroting en de begrotingswijzigingen geeft de gemeenteraad het college van burgemeester en wethouders deze toestemming.

Begrotingsrechtmatigheid houdt in dat de uitgaven binnen de begrote budgetten moeten blijven. Begrotingsoverschrijdingen zijn onrechtmatig op basis van de Kadernota Rechtmatigheid.

Het komt voor dat uitgaven of inkomsten niet passen binnen de begroting. De uitgave of inkomst is dan eigenlijk onrechtmatig. De gemeenteraad heeft de inkomst of uitgave niet goedgekeurd. Toch zijn er ook uitgaven en inkomsten die niet binnen de begroting passen, maar die duidelijk wel rechtmatig zijn.

De afwijkingen in de lasten kunnen in vier categorieën worden ingedeeld:
1.    Compensatie door direct gerelateerde opbrengsten
2.    Passend binnen bestaand beleid
3.    Openeinderegeling
4.    Overige

Alle uitgaven zijn binnen de begrote budgetten gebleven. In de programma's zijn de verschillen nader toegelicht.

Volgens het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is het verplicht om een overzicht te presenteren van de incidentele baten en lasten. Op die manier kan worden beoordeeld of en in hoeverre er sprake is van een sluitende begroting. Uitgangspunt is dat incidentele lasten zoveel als mogelijk worden gedekt door incidentele baten. 

In onderstaande tabel zijn per programma de verschillen opgenomen.

Om vast te stellen welke posten in de begroting als incidenteel aangemerkt moeten worden, zijn de baten en lasten beoordeeld. Het algemene uitgangspunt is dat structurele baten en lasten de regel zijn en incidentele baten en lasten uitzonderingen. Het verschil in de dekking van incidentele baten en lasten in de realisatie komt met name door projecten die worden overgeheveld naar 2025. Dit is een bedrag van € 2.993.000 (voordeel). Daarnaast is het complex Den Tappen afgewaardeerd € 198.000 (nadeel). Zie voor nadere informatie de toelichtingen in de programma's.

Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum geconstateerd.

De Wet normering topinkomens (WNT) is van toepassing op gemeente Winterswijk. Het voor de gemeente Winterswijk toepasselijke bezoldigingsmaximum is in 2024 € 233.000 (het algemeen bezoldigingsmaximum).

Leidinggevende topfunctionarissen met dienstbetrekking 
De loco-gemeentesecretaris heeft in de periode van 01-01-2024 tot 31-05-2024 de taken van de gemeentesecretaris waargenomen op basis van het mandaat- en organisatiebesluit, zonder formele aanstelling door het gemeentebestuur.

Verantwoordelijkheid college van burgemeester en wethouders
De baten en lasten alsmede de balansmutaties moeten getrouw in de jaarrekening worden opgenomen. Uit het getrouw opnemen van de baten, lasten en balansmutaties blijkt een drietal rechtmatigheidscriteria niet expliciet. Dit betreffen het begrotings- en voorwaardencriterium en het criterium misbruik en oneigenlijk gebruik. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college van burgemeester en wethouders toe in hoeverre de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties voldoen aan de gestelde criteria. Dit houdt in dat de verantwoorde baten, lasten en balansmutaties in overeenstemming zijn met door de raad vastgestelde kaders, zoals de begroting en gemeentelijke verordeningen, en met bepalingen in de relevante wet- en regelgeving. Bij de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening is het door de raad op 28 november 2024 vastgestelde normenkader van de relevante wet- en regelgeving verder toegelicht.

Voor deze verantwoording hanteren we een grensbedrag, omdat alleen de van belang zijnde aspecten in de verantwoording hoeven te worden betrokken. Deze grens is door de raad bepaald en bedraagt 1% (maximaal 3%) van de totale lasten, inclusief toevoegingen aan de reserves. Daarmee is de grens vastgesteld op € 1.290.000. De grondslag voor deze verantwoording is de Kadernota Rechtmatigheid 2024 van de commissie BBV (Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten) van oktober 2024.

Bevinding
Het college stelt vast dat de omvang van de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties die niet rechtmatig tot stand zijn gekomen, € 171.000 bedraagt. Dit is lager dan de daarvoor gestelde grens van € 1.290.000. Van de niet rechtmatig tot stand gekomen verantwoorde baten, lasten en balansmutaties, is volgens het college overigens een bedrag van € 0 acceptabel op basis van door de gemeenteraad vastgestelde afspraken.

In de paragraaf bedrijfsvoering is op basis van de Kadernota Rechtmatigheid van de commissie BBV en op basis van de afspraken met de raad, aanvullende informatie opgenomen over de financiële rechtmatigheid. In deze paragraaf heeft het college ook beschreven welke actie het onderneemt om vermelde afwijkingen in de toekomst te voorkomen.