Paragraaf lokale heffingen

Deze paragraaf gaat over de gemeentelijke belastingen. Na de algemene uitkering uit het gemeentefonds vormen de belastingen onze belangrijkste inkomstenbronnen. 

We onderscheiden drie typen gemeentelijke belastingen. De onderstaande drie belastingtypen lichten we later in deze paragraaf verder toe:

• Algemene belastingen
• Bestemmingsheffingen
• Retributies

De opbrengsten van de algemene belastingen tellen we op bij de algemene middelen. Dit betekent dat we de opbrengsten van deze belastingen niet labelen. We kunnen ze daardoor voor alle gemeentelijke taken en voorzieningen inzetten. Voorbeelden van deze algemene belastingen zijn de onroerendezaakbelastingen (OZB), precariobelasting, reclamebelasting, forensenbelasting en toeristenbelasting. 

De opbrengsten van bestemmingsheffingen zijn voor specifieke voorzieningen. Deze specifieke voorzieningen hebben wel een duidelijk algemeen belang. Onder deze categorie vallen de afvalstoffenheffing en rioolheffing.

We heffen retributies als de gemeente een specifieke dienst verleent. Leges, begraafrechten en marktgelden zijn de belangrijkste retributies binnen de gemeente Winterswijk.

We mogen geen winst maken op bestemmingsheffingen en retributies. De begrote opbrengst mag dus niet hoger zijn dan de begrote kosten om de diensten te verlenen.

We hanteren de volgende uitgangspunten:

• De opbrengst van de onroerendezaakbelasting (OZB) is in 2024 gelijk aan die van 2023 (exclusief inflatie en areaaluitbreiding).
• Het inflatiepercentage van 4,2% is gebaseerd op de Loon- en prijsindices CPB. Dit staat in tabel 2.2.3 van de meicirculaire van het gemeentefonds 2023.
• De rioolheffing is 100% kostendekkend op basis van het Gemeentelijk Waterplan (GWP).
• De afvalstoffenheffing is 100% kostendekkend.
• Bij de leges streven we naar 100% kostendekking.

De belastingdruk geeft aan welke belastingen onze inwoners direct in hun portemonnee voelen. Om deze belastingdruk te berekenen, tellen we de OZB, afvalstoffenheffing en riool- en waterzorgheffing bij elkaar op. 

In de tabel Belastingdruk 2024 rekenen we met een WOZ-waarde van € 297.000 voor een woning. De verwachte waardestijging voor woningen was 3%. Verderop in deze paragraaf lichten we de vermelde bedragen verder toe.

De belastingdruk voor de inwoner zag er als volgt uit:

De belastingdruk is in 2024 gestegen in vergelijking met 2023. De stijging komt door een hogere OZB en afvalstoffenheffing. De stijging van de OZB is het gevolg van de stijging van de WOZ-waarde in combinatie met het fixeren van het tarief. Daarnaast is het tarief voor de afvalstoffenheffing gestegen. Dit komt doordat de kosten van ROVA gestegen zijn. De kosten voor het aanbieden van restafval in 2023 zijn verwerkt in de aanslagoplegging van 2024, zodat er maar één aanslag nodig is. Voor een verdere toelichting over de wijze van heffing van de afvalstoffenheffing, verwijzen we naar het kopje ‘Afvalstoffenheffing’.

Onroerendezaakbelastingen € 7.103.000 (begroot: € 6.967.000)

De opbrengst van de onroerendezaakbelastingen (OZB) ligt in lijn met de begroting. De opbrengst komt tot stand door de WOZ-waarde te vermenigvuldigen met het tarief. De WOZ-waarde wordt ieder jaar opnieuw vastgesteld. De dalingen en stijgingen hebben dus een directe invloed op de OZB-opbrengst.  

Voor 2023 was de totale OZB-opbrengst begroot op € 6.967.000. Uiteindelijk is € 7.103.000 aan OZB opgelegd. Dit is een verschil van 1,9%. Verschillen zijn er altijd. Dat komt doordat de definitieve WOZ-waarden en dus ook de verwachte OZB-opbrengst bij het opstellen van de begroting nog niet bekend zijn.

De OZB-tarieven voor 2024 waren als volgt: 

Toeristenbelasting € 1.135.000 (begroot: € 1.054.000) 

Voor 2024 golden hogere tarieven dan in 2023. Door een toename van het aantal overnachtingen zijn de opbrengsten hoger dan begroot.

Forensenbelasting € 120.000 (begroot: € 90.000)

De opbrengst is hoger dan begroot. Het tarief is gestegen in dezelfde lijn als de toeristenbelasting, echter was dit niet verwerkt in de begroting. 

Precariobelasting € 65.000 (begroot: €50.000)

We heffen precariobelasting voor het gebruik van gemeentegrond. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de terrassen bij cafés en restaurants, en aan uitstallingen.

De meeropbrengst van € 15.000 lijkt structureel; dit wordt in toekomstige begrotingen meegenomen. 

Afvalstoffenheffing € 2.854.000 (begroot € 2.910.000)

De iets lagere opbrengst (-2%) is te verklaren doordat minder aanbiedingen van restafval zijn gedaan dan verwacht. Inwoners betalen alleen voor het aanbieden van hun restafval. Herbruikbare afvalstoffen halen we tegen nultarief op. De afvalstoffenheffing bestaat daarom uit een vastrecht en een tarief per restafvalaanbieding.  

Rioolheffing € 3.324.000 (begroot: € 4.174.000) 

De afwijking van de begroting is met name te verklaren door een in het verleden ten onrechte opgenomen vordering van € 622.500. Deze post is nu, éénmalig, ten laste van het resultaat gebracht. Zonder deze éénmalige correctie zou de opbrengst niet noemenswaardig afwijken van de begrote opbrengst. Het overige deel van het verschil wordt verklaard door een lager waterverbruik dan begroot.

Grafrechten € 232.000 (begroot: € 242.000) 

De opbrengsten zijn in lijn met de begroting.

Marktgelden € 65.000 (begroot € 104.000)

De afwijking komt voort uit het feit dat de aanslag voor het eerste kwartaal van 2024 al in 2023 is opgelegd en dus ook in 2023 is geboekt. Als het in 2024 was geboekt, was er geen noemenswaardige afwijking.

De afwijkingen in de opbrengsten van de leges zijn tweeledig. De stijging van de leges voor de aanvraag van documenten zit deels in de prijsstijging, doorgevoerd door het Rijk. Ook zijn er veel meer aanvragen binnengekomen, omdat voor het eerst identiteitsbewijzen met een geldigheid van tien jaar zijn verlopen. 

De legesopbrengsten uit omgevingsvergunningen zijn aanzienlijk hoger dan begroot. Dit komt allereerst doordat er qua bouwinvestering een aanmerkelijk hoger aantal grote aanvragen ingediend en vergund zijn. Daarnaast is er eind 2023, net voor de invoering van de Omgevingswet, nog een bulk aan aanvragen onder het oude regime ingediend. Tot slot is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) per 1 januari 2024 alleen nog maar ingevoerd voor nieuwe bouwwerken in gevolgklasse 1, en nog niet voor verbouwingen. Ten tijde van het opstellen van de begroting 2024 is uitgegaan van volledige invoering van de Wkb per 1 januari 2024, omdat toen nog niet bekend was dat slechts gedeeltelijke invoering plaats zou vinden.

Reclamebelasting € 104.000 (begroot € 105.000)

De opbrengst ligt in lijn met de begroting. Na aftrek van de kosten (ongeveer € 10.000) wordt de opbrengst overgemaakt naar het Ondernemingsfonds Centrum Winterswijk (OFCW).

We verleenden voor € 180.000 kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Inwoners die op het sociaal minimum leven, kunnen kwijtschelding aanvragen voor de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. 

Voor inwoners die het afgelopen jaar kwijtschelding hebben gehad, laten we bij het Inlichtingenbureau controleren of zij nog voldoen aan de voorwaarden. Als dit zo is, dan wordt automatisch kwijtschelding verleend. Zij hoeven hiervoor dan geen verzoek tot kwijtschelding meer in te dienen.

We schelden alleen het vastrecht van de afvalstoffenheffing kwijt. Zo stimuleren we ook inwoners die in aanmerking komen voor kwijtschelding om het afval zoveel mogelijk te scheiden. Bij de rioolheffing schelden we een waterverbruik van maximaal 45 m³ per persoon kwijt. We informeren Vitens ook als er kwijtschelding voor de rioolheffing is verleend. 

Door de wijziging van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) op 5 maart 2016, zijn vanaf de begroting 2017 nieuwe begrotingsregels van kracht. De regels hebben ook invloed op de kostenonderbouwing van gemeentelijke heffingen. In de paragraaf lokale heffingen is nu een overzicht van de baten en lasten opgenomen voor die heffingen waarbij sprake is van het verhalen van kosten.

In deze paragraaf is inzichtelijk gemaakt in hoeverre de afvalstoffenheffing, riool- en waterzorgheffing, begraafrechten, marktgelden en leges kostendekkend zijn. Voor deze belastingsoorten geldt dat deze maximaal kostendekkend mogen zijn. Onder maximaal kostendekkend verstaan we dat de geraamde baten de geraamde kosten niet mogen overschrijden. Verder houden we rekening met de overhead, waarbij deze omschreven zijn als ‘die kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces’.

Hieronder geven we achtereenvolgens een overzicht van de kostenonderbouwing voor de afvalstoffenheffing, riool- en waterzorgheffing, begraafrechten, marktgelden en leges.

De kostendekking van hoofdstuk 2 komt voor 2024 op 128,33%. Dit percentage is substantieel hoger dan in voorgaande jaren. De verklaring hiervoor is te vinden in een aantal aspecten:

•    Voor een groot woningbouwproject zijn in 2024 in één keer ca. 487.000 euro aan leges in rekening gebracht. Een deel van de kosten die bij dit project horen zijn gemaakt bij de vergunningverlening in 2024. Een groot deel van de kosten moeten de komende jaren nog gemaakt worden in het beoordelen van aanvullende stukken en in het houden van toezicht op het project. Dit project valt niet onder de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Zonder dit legesbedrag zou het percentage voor kostendekkendheid onder de 100% liggen.
•    Eind 2023 zijn i.v.m. de aanstaande inwerkingtreding van de Omgevingswet veel aanvragen ingediend om nog onder de Wabo te vallen. Deze zijn veelal pas in 2024  aangevuld en behandeld. Hiermee zijn meer leges opgehaald dan verwacht.
•    De leges voor de ruimtelijke bouwactiviteiten zijn in 2024 verhoogd vanwege de verwachte terugloop van leges door inwerkingtreding van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. De samenloop met de vorige punten zorgt voor meer dan 100% kostendekkendheid over 2024. De verwachting is dat dit in de komende jaren weer zal stabiliseren.