Financiële jaarrekening 2023

De niet uit de balans blijkende verplichtingen bedragen € 185 miljoen. Het grootste deel betreft verplichtingen naar het Waarborgfonds Sociale Woningbouw en inkoopcontracten’.

In onderstaand overzicht zijn de afwijkingen aangegeven tussen de definitieve begroting 2023 en de jaarrekening 2023. De afwijkingen worden toegelicht op basis van de laatst vastgestelde financiële prognose 2023.

De planning en control cyclus van de gemeente Winterswijk is zo ingericht dat de Raad twee keer per jaar middels de financiële prognoses geïnformeerd wordt over de budgetontwikkelingen die leiden tot begrotingswijzigingen. Deze prognoses worden vastgesteld door de Raad. Ondanks zorgvuldig budgetbeheer is het niet altijd mogelijk om tussentijds te anticiperen op de exacte gevolgen van ‘openeindregelingen’ zoals de bijstand en de WMO, op de uitvoering van investeringen en op eindafrekeningen van Rijksbijdragen.

Het gerealiseerd resultaat 2023 bedraagt na bestemming van reserves  € 8.080.000 voordelig. Ten opzichte van de begroting 2023 met een voordelig saldo van € 667.000 is het rekeningsaldo 2023 € 7.413.000 hoger uitgevallen. In de toelichtingen is dit verschil nader verklaard.

Programma 1 Sociaal krachtig Winterswijk.
Door met name hogere de uitgaven in de Jeugdhulp is er een nadeel van € 420.000 ontstaan binnen dit programma. 

Programma 2 Meedoen in Winterswijk.
De opvang ontheemden Oekraïne heeft een fors voordelig resultaat opgeleverd. Daarnaast zijn de lasten voor de energietoeslag niet meer in de begroting 2023 verwerkt omdat het besluit vanuit Den Haag te laat is genomen voor verwerking in de 2e prognose 2023. Deze beide zaken hebben er in hoofdzaak toe geleid dat er een voordeel van € 2.342.000 behaald is in dit programma. 

Programma 3 Wonen en werken in Winterswijk.
Door een voordeel op de grondexploitatie en het overhevelen van niet bestede middelen bij een aantal projecten heeft geleid tot een voordeel van € 2.330.000 binnen dit programma.

Programma 4 Bestuurlijk Winterswijk.
Door lagere ICT gerelateerde kosten is het voordelig verschil binnen dit programma grotendeels verklaard. Deze middelen worden overgeheveld naar 2024.

Programma 5 Inkomsten van Winterswijk.
Door met name hogere kortlopende rentebaten en een hogere Algemene uitkering is het saldo binnen dit programma positief uitgevallen.

Algemene dekkingsmiddelen zijn inkomsten van een gemeente waarvoor geen bestedingsdoel is bepaald. In tegenstelling tot specifieke dekkingsmiddelen kan een gemeente algemene dekkingsmiddelen dus vrij besteden.

De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) daarvoor geeft. Dit besluit is met ingang van 1 januari 2004 in werking getreden.

Aan de debetzijde- ofwel de linkerkant van de balans staat een opsomming van alle zogenoemde activa, dit zijn de bezittingen van de gemeente.
De creditzijde- ofwel de rechterkant van de balans geeft inzicht in de financiering van deze bezittingen. Dit worden de passiva genoemd, bestaande uit het eigen vermogen en de schulden, het zogenoemde vreemd vermogen.

Bij de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening is het door de raad op 28 september 2023  vastgestelde normenkader van de relevante wet- en regelgeving verder toegelicht.

De bedragen in de tabellen staan uitgedrukt in duizend euro tenzij anders vermeld.
Door afrondingsverschillen kan een optelling maximaal duizend euro afwijken. Ook in de tekstuele toelichting worden bedragen afgerond op duizend euro.

De waardering van de activa en de passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten (verkrijgings- of vervaardigingsprijs), tenzij bij de desbetreffende balanspost anders is vermeld. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidsgerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten verantwoord in het jaar dat uitbetaling plaats vindt. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt dan ook geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. Daarbij moet worden gedacht aan overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken.

Rechtmatigheidsverantwoording 
De in de jaarrekening opgenomen rechtmatigheidsverantwoording is opgesteld op basis van de kaders zoals besloten in de financiële verordening en op basis van de kadernota rechtmatigheid. Dat betekent dat:

De rechtmatigheidsverantwoording toeziet op de financiële rechtmatigheid van baten, lasten, balansmutaties alsmede de baten en lasten inzake de specifieke uitkeringen op grond van art. 17 Financiële-verhoudingswet; 

De financiële rechtmatigheid het voorwaardencriterium, het begrotingscriterium en het misbruik & oneigenlijk gebruik criterium omvat: 
- Voor het voorwaardencriterium bestaat de norm uit het normenkader zoals op 28 september 2023 door de raad is vastgesteld; 
- Voor het begrotingscriterium geldt dat alle overschrijdingen van lasten en investeringskredieten onrechtmatig, waarbij voor een aantal scenario’s in de financiële verordening is beschreven wanneer deze overschrijdingen acceptabel zijn. Voor over- en onderschrijdingen van baten, onderschrijdingen van lasten en onderschrijdingen van investeringskredieten geldt dat deze als onrechtmatig zijn aangemerkt indien ze niet tijdig aan de raad zijn gemeld.  
- Ten aanzien van het M&O criterium is de nota M&O beleid van onze organisatie leidend bij het voorkomen en opsporen van misbruik en oneigenlijk gebruik. Omdat alleen bij misbruik sprake is van een onrechtmatigheid zijn eventuele gevallen van misbruik (mits cumulatief met andere fouten of onduidelijkheden boven de verantwoordingsgrens) opgenomen in de rechtmatigheidsverantwoording.  

De rechtmatigheidsverantwoording is opgesteld binnen de kaders van de kadernota rechtmatigheid 2023 van de Commissie BBV alsmede onze eigen financiële verordening. Dit betekent dat: 
- Een verantwoordingsgrens van 1 % (zijnde € 1.250.000) is gehanteerd waarboven cumulatieve fouten en onduidelijkheden in de rechtmatigheidsverantwoording worden opgenomen; 
- Een rapporteringstolerantie van € 50.000 is gehanteerd waarboven fouten en onduidelijkheden in de paragraaf bedrijfsvoering worden opgenomen. 

Artikel 35 BBV beschrijft de afzonderlijke investeringen. Investeringen met economisch nut, investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven en investeringen uitsluitend met maatschappelijk nut in de openbare ruimte.

Investeringen met economisch nut
Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot of bijdragen aan het verwerven van inkomsten zijn investeringen met economisch nut. De vraag of de investering geheel kan worden terugverdiend is niet relevant voor de classificatie.
De waardering van de vaste activa is gebaseerd op de historische kostprijs c.q. aanschafprijs, verminderd met bijdragen van derden en verminderd met de afschrijvingen. De activa zijn niet bezwaard met hypotheken en dergelijke.
Afschrijving vindt in principe plaats vanaf 1 januari na het jaar van ingebruikname. Dit met uitzondering van investeringen in automatisering. Deze worden afgeschreven vanaf 1 januari in het jaar van aanschaf. 
De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de gemiddelde levensduur van de investeringen. Alle activa worden in principe lineair afgeschreven. Dit met uitzondering van investeringen in automatisering en nieuwe gebouwen waar op basis van de annuïtaire methode wordt afgeschreven. Door de annuïtaire methode worden de kapitaallasten gedurende de gehele afschrijvingstermijn geëgaliseerd. Bij de nieuwe gebouwen zijn goede onderhoudsprogramma’s beschikbaar. Op basis van deze onderhoudsprogramma’s zijn ook de onderhoudskosten via voorzieningen geëgaliseerd.
Door annuïtaire afschrijving én het vormen van onderhoudsvoorzieningen wordt de totale lastendruk gedurende de gebruiksduur dus zoveel als mogelijk geëgaliseerd.

Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven
Deze investeringen met een economisch nut kunnen bijdragen aan het genereren van middelen, bijvoorbeeld door het vragen van rechten, heffingen, leges of prijzen voor de kosten van de investering. Dit betreffen investeringen in verband met riool- en afvalstoffenheffing.

Materiële vaste activa met maatschappelijk nut
Investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut zijn onder andere wegen en openbaar groen. Dit zijn investeringen waar tegenover geen directe “eigen” opbrengsten staan, zoals de riolering, of een waarde hebben in het economisch verkeer zoals onroerend goed. 
In principe kunnen deze investeringen direct ten laste van de exploitatie worden gebracht. Dit leidt echter tot een aanzienlijke aantasting van de reservepositie van de gemeente. Daarmee zou de bewegingsvrijheid voor de raad worden beperkt om op incidentele ontwikkelingen in te spelen. Daarom worden deze activa lineair afgeschreven gedurende de gebruiksduur van deze activa. 

Immateriële vaste activa
Immateriële vaste activa zijn uitgaven waar geen gemeentelijke bezittingen tegenover staan. Dit zijn die activa die niet stoffelijk van aard zijn en die niet onder de financiële vaste activa worden begrepen. De bijdrage in activa van derden zijn verantwoord als  immateriële vaste activa. De bijdragen aan activa in eigendom van derden worden lineair afgeschreven conform de afschrijvingstermijnen die gelden voor de eigen materiële activa.

De NIEGG (niet in exploitatie genomen gronden) is verantwoord als materiële vaste activa met economisch nut. 

De kapitaallasten (rente en afschrijving) 2023 zijn gebaseerd op investeringen die voor 1 januari 2023 zijn afgerond. Met andere woorden, een investering die binnen het kalenderjaar,  bijvoorbeeld 2022 wordt opgestart en afgerond dan wel in gebruik wordt genomen, wordt afgeschreven vanaf 1 januari 2023. Vanaf dat moment vindt ook  toerekening van de rente plaats. 
Voor een investering die niet eind 2023 is afgerond, worden geen kapitaallasten naar de programma’s doorgerekend. Hierdoor worden de rentekosten van een investering die doorloopt naar het volgende kalenderjaar direct ten laste van het exploitatieresultaat gebracht. 
Voor het totaaloverzicht van de afschrijvingstermijnen wordt verwezen naar de door de Raad vastgestelde financiële verordening, waar in de bijlage de afschrijvingstermijnen zijn opgenomen.

Financiële vaste activa
De financiële activa bestaan uit kapitaalverstrekkingen en leningen aan:
1.    gemeenschappelijke regelingen;
2.    verbonden partijen; 
3.    hypothecaire geldleningen aan medewerkers (sinds 1 januari 2009 worden geen   
        nieuwe leningen meer verstrekt);

De waardering is gebaseerd op de verkrijgingsprijs dan wel vervaardigingsprijs, verminderd met - voor wat de geldleningen betreft - de aflossingen op de geldleningen. Op kapitaalverstrekkingen en geldleningen wordt in principe niet afgeschreven. De werkelijke waarde van deelnemingen kan hiervan afwijken. 

Vlottende activa zijn bezittingen met een relatief korte doorlooptijd. Dit betekent dat ze gemakkelijk in geld zijn om te zetten. Ze zijn “liquide”. 

Voorraden
De voorraden betreffen bouwgronden in de grondexploitatie. 
Waardering vindt plaats tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs of tegen lagere opbrengstwaarde indien marktontwikkelingen en -verwachtingen daartoe aanleiding  geven. Verwachte verliezen worden op deze manier vroegtijdig genomen. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingkosten in mindering gebracht. Voor eventuele verwachte negatieve resultaten op de projecten is een voorziening gevormd. Rentetoerekening is gebaseerd op werkelijke rente en rekening houdend met verhouding vreemd en totaal vermogen. Een nadere toelichting is opgenomen in de paragraaf grondbeleid van het jaarverslag.

Uitzettingen met een rente typische looptijd korten dan één jaar
De vorderingen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Een voorziening voor dubieuze debiteuren is getroffen en in mindering gebracht op de vorderingen. Vorderingen worden afgeboekt op het moment dat ze door faillissement of andere oorzaken ook daadwerkelijk oninbaar zijn.

Liquide middelen
De liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Overlopende activa
De overlopende activa worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Eigen Vermogen
Onder het eigen vermogen zijn opgenomen de algemene reserves, de bestemmingsreserves en het saldo van de rekening van baten en lasten. De algemene reserves zijn alle reserves die primair dienen als weerstandsvermogen om incidentele tegenvallers in de exploitatie op te vangen. De bestemmingsreserves zijn reserves waaraan de gemeenteraad een bepaalde bestemming heeft meegegeven. Dit zijn vermogensbestanddelen die alleen in de aangegeven richting zijn aan te wenden. 

Voorzieningen
Onder de voorzieningen zijn opgenomen, de op het moment van opstellen van de jaarrekening voorzienbare verplichtingen, verliezen en/of risico’s, voor zover de omvang hiervan redelijkerwijs is in te schatten. De voorzieningen zijn gewaardeerd op nominale waarde. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter op contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. In de paragraaf kapitaalgoederen is het beleid nader uiteengezet. Voorzieningen worden op grond van artikel 44 BBV gevormd voor:
-    Verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is doch redelijkerwijs te schatten.
-    Bestaande risico’s op balansdatum ter zake van verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is.
-    Kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt maar de oorsprong hebben in het begrotingsjaar of een eerder begrotingsjaar en de voorziening strekt tot kostenegalisatie.

Vaste schulden met een rente typische looptijd van één jaar of langer
Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rente-typische looptijd van één jaar of langer.

Overige kasgeldleningen
De kasgeldleningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Overige schulden
De overige schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Overlopende passiva
De overige passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Vennootschapsbelasting
Vanaf 1 januari 2016 is de vennootschapsbelastingplicht voor gemeenten ingevoerd. Dit houdt in dat gemeenten die winst of structurele overschotten behalen met activiteiten die concurreren met de markt vennootschapsbelasting gaan betalen. 

Toelichting op onderstaande tabel. Het bedrag van - € 83 betreft de afrekening van het project Prorail beveiliging overwegen.

In onderstaande tabel is een nadere specificatie per activasoort opgenomen.

De vorderingen op openbare lichamen zijn gedaald t.o.v. 31 december  2022.  Op basis van de ouderdom van de openstaande nota's is een voorziening  oninbaar opgenomen. 

De passiva die zijn opgenomen op de rechterkant van de balans, geven inzicht in de wijze waarop de bezittingen (de activa) zijn gefinancierd. 
De vaste passiva zijn de financieringsmiddelen die een relatief lange doorlooptijd kennen, namelijk het eigen vermogen en de langlopende schulden. 

Bestemmingsreserve inzamelstructuur afval
Deze bestemmingsreserve is bedoeld ter dekking van een deel van de uitgaven voor het Project Huishoudelijk Grondstoffenbeleidsplan. 

Bestemmingsreserve organisatieontwikkeling  
Deze reserve is bedoeld om de kosten te dekken die te voortkomen uit onze ambities en opgaven in de breedste zin. Investeren in onze mensen, ICT en organisatie en het opvangen van de fluctuaties binnen de bedrijfsvoering. De omvang van deze reserve bedraagt maximaal 10% van onze loonsom.

Bestemmingsreserve Onderhoud graven
Om de exploitatietekorten van € 130.000 per jaar te kunnen dekken, zal jaarlijks dit tekort uit de bestemmingsreserve moeten worden onttrokken. In 2013 is gestart met het opstellen van een plan om het jaarlijkse exploitatietekort terug te dringen. 

Bestemmingsreserve stadsuitleg  
Deze bestemmingsreserve is bedoeld voor toekomstige financiering van infrastructurele werken van bovenwijks belang, waarbij de dekking komt uit bouwgrondexploitatie. 

Bestemmingsreserve Sociaal Domein
De raad heeft bij het vaststellen van de jaarrekening 2018 ingestemd met de vorming een bestemmingsreserve voor innovatie / ontwikkeling binnen het Sociaal Domein.

Bestemmingsreserve stedelijke herverkaveling
Stedelijke herverkaveling heeft als doel de leefbaarheid van Winterswijk te vergroten. Overbodige meters vastgoed worden aan de markt onttrokken en de vraag concentreert zich op de ruimtelijk en economisch beste plekken in Winterswijk en de regio. Kosten worden uit deze bestemmingsreserve gedekt.

Bestemmingsreserve Omgevingswet
Deze reserve is bij de Kadernota 2017 ingesteld voor de invoeringskosten van de omgevingswet.  De invoeringsdatum van de wet is herhaaldelijk uitgesteld. De beoogde invoeringsdatum is nu vastgesteld op 1-1-2023. Na invoering van de wet zal de reserve worden opgeheven. Een eventueel resterend saldo zal ten gunste van de algemene reserve worden gebracht.  

Bestemmingsreserve Aanpak inburgering nieuwkomers
Deze Reserve is bedoeld als financiële dekking ten behoeve  van de voorbereiding op en implementatie van de nieuwe wet inburgering 2021.

Reserve verduurzaming sportlocaties 
Het verduurzamen van de gebouwen gebeurd over het algemeen op zo natuurlijk mogelijke momenten via het MJOP. In 2020 zijn de MJOP van de gebouwen geactualiseerd.
Aanvullend hierop is er voor de jaren 2021-22-23  duurzaamheidreserve van € 25.000 toegevoegd om eventuele onverwachte situaties in de aanbestedingen op te vangen. 

Reserve verduurzaming gemeentegebouwen
Het verduurzamen van de gebouwen gebeurd over het algemeen op zo natuurlijk mogelijke momenten via het MJOP. In 2020 zijn de MJOP van de gebouwen geactualiseerd.
Aanvullend hierop is er voor de jaren 2021-22-23  duurzaamheidreserve van € 25.000 toegevoegd om eventuele onverwachte situaties in de aanbestedingen op te vangen.

Bestemmingsreserve Notaristuin 2.0
Bestemmingreserve van is in 2020 gevormd ter dekking van de kapitaallasten voor de herinrichting van de Notaristuin.

Bestemmingsreserve doorgeschoven budgetten
Doel van deze reserve is het overhevelen van niet bestede budgetten voor specifieke activiteiten die over de jaargrens heen schuiven. Het gaat daarbij uitsluitend om doorgeschoven middelen voor activiteiten waarvoor geen specifieke bestemmingsreserves zijn ingesteld. Deze middelen zijn in principe uitsluitend gedurende het volgende begrotingsjaar binnen de reserve beschikbaar en vallen vrij in het rekeningresultaat indien besteding niet tijdig heeft plaatsgevonden. 

VRZ Uitvoering wet APPA (Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers)  
De pensioenvoorziening voor wethouders is gebaseerd op actuariële berekeningen. De hierbij gehanteerde rekenrente bedraagt 3,16%. Bij de berekening is de gehanteerde sterftetabel gebaseerd op GBM/GBV 2016/2021. 

VRZ Voormalig personeel 
Uit deze voorziening worden de pensioenen en wachtgelden van oud wethouders en ww-gelden van medewerkers betaald. Elk jaar wordt door HR een berekening gemaakt van de toekomstige toevoegingen en verminderingen.

Invulling cao-gelden OR
In het kader van de in 2000 of 2001 afgesloten CAO is 0,1 % van de loonsom beschikbaar gesteld voor lokaal beleid. Jaarlijks is dus 0,1% van de loonsom beschikbaar. De 0,1 % van de loonsom is voor algemeen beleid, in overleg met het LO, beschikbaar gesteld aan “cao ambtenaren”. In 2023 is geen gebruik gemaakt van deze voorziening.

Voorziening riolering 
Het door de raad vastgestelde GWP 2019-2023 is leidend voor de jaarlijkse mutatie aan de voorziening bij de JR 2021 tm 2025. Het uitgangspunt van de onttrekking van € 308.000 is de begrote onttrekking van € 370.000 minus het voordelig verschil aan de lastenkant van € 62.000. De gevormde voorziening betreft tariefegalisatie cf. art 44 lid 2 BBV. Opbrengsten van rioolheffing die nog niet zijn besteed moeten worden opgenomen in een voorziening. Deze voorziening kan worden gebruikt om toekomstige tariefstijgingen te voorkomen.

Onderhoudsvoorzieningen
De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een Meerjarig Onderhoud Plan (MJOP) van het uit te voeren groot onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen. Rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die hiervoor zijn geformuleerd. Uit de voorzieningen worden de onderhoudskosten betaald overeenkomstig de MJOP. In de paragraaf C Onderhoud kapitaalgoederen is het beleid nader uiteengezet.

Naast het eigen vermogen en de voorzieningen zijn de (vaste) activa ook voornamelijk gefinancierd door langlopende schulden. 

De rentelasten van de vaste schulden bedragen voor 2023 € 1.948.000  (2022: € 1.683.000).

Nadere toelichting is gegeven in paragraaf D Financiering.

Toelichting:

Voor de kosten van opvang van Oekraïense vluchtelingen worden wij gecompenseerd door het Rijk. Het voorschot dat wij ontvangen hebben, is hoger dan de kosten die we in 2023 gemaakt hebben. De niet bestede middelen boeken we als vooruitontvangen bedrag. Op het moment dat wij de definitieve beschikking van het Rijk over 2023 ontvangen laten we het bedrag vrijvallen.

Naast de directe schulden heeft de gemeente ook een aantal verplichtingen die niet direct uit de balans blijken. Het betreft waarborgen voor geldleningen die derden zijn aangegaan.

Naast de gewaarborgde leningen is er nog een aantal niet uit de balans blijkende verplichtingen. In het kader van de sociale woningbouw zijn door de gemeente garanties afgegeven op leningen van de woningbouwcorporatie. Het betreft garantstellingen van in totaal € 119,3 miljoen.

Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) borgt leningen van woningcorporaties. Corporaties zijn hierdoor in staat om met gunstige financieringsmogelijkheden sociale huurwoningen te realiseren en in stand te houden. Het rijk en de gemeenten staan elk voor 50% in de achtervang bij het WSW (25% wordt verdeeld over alle gemeenten en 25% wordt toegerekend aan één gemeente die in de leningovereenkomst is vermeld of aan de gemeenten waar de corporatie sociale huurwoningen bezit). Wanneer een corporatie in financiële problemen raakt, zorgt het WSW dat rentebetalingen en aflossing van leningen doorgaan. Het WSW betaalt dit uit eigen kapitaal. Dat kapitaal kan worden aangevuld door obligo bij alle deelnemende corporaties op te halen. Pas wanneer dat onvoldoende is, komen rijk en gemeenten als achtervanger in beeld om renteloze leningen te verstrekken. Het risico voor de achtervangers is overigens beperkt, tot nu toe heeft het WSW daar nooit een beroep op gedaan.

Het budgetrecht van de gemeenteraad houdt in dat het college van burgemeester en wethouders in principe alleen uitgaven mag doen en verplichtingen mag aangaan na toestemming van de gemeenteraad. Met de vaststelling van de begroting en de begrotingswijzigingen geeft de gemeenteraad het college van burgemeester en wethouders deze toestemming.

Begrotingsrechtmatigheid houdt in dat de uitgaven binnen de begrote budgetten moeten blijven. Begrotingsoverschrijdingen zijn onrechtmatig op basis van de kadernota  rechtmatigheid.

Het komt voor dat uitgaven of inkomsten niet passen binnen de begroting. De uitgave of inkomst is dan eigenlijk onrechtmatig.
De gemeenteraad heeft de inkomst of uitgave niet goedgekeurd. Toch zijn er ook uitgaven en inkomsten die niet binnen de begroting passen maar die
duidelijk wel rechtmatig zijn.

De afwijkingen in de lasten kunnen in vier categorieën ingedeeld worden, te weten:
1.    compensatie door direct gerelateerde opbrengsten;
2.    passend binnen bestaand beleid;
3.    open einde regeling;
4.    overige.

Programma 1 Sociaal krachtig Winterswijk:

1.2 Maatschappelijke ondersteuning
Het verschil wordt met name veroorzaakt door hogere uitgaven integrale ondersteuning, woonvoorzieningen en ZOOV.  Tegenover hogere uitgaven ZOOV staan ook hogere inkomsten, zodat dit budgetneutraal is.
Verder is hier sprake van open eind regelingen.

1.3 Jeugd
De overschrijding is veroorzaakt door hogere uitgaven voor de Jeugdzorg. Het betreft hier een open eind regeling. 

Programma 2 Meedoen in Winterswijk:

2.3 Inkomen en participatie
De overschrijding wordt met name verklaard door hogere uitgaven voor de Algemene Bijstand. Dit betreft een open eind regeling.

Programma 5 Inkomsten van Winterswijk    
Het nadeel komt door de doorberekende rente in de kapitaallasten. Aan de inkomsten kant staat hetzelfde bedrag, zodat de doorberekening budgetneutraal in de jaarrekening is verwerkt.  Deze post valt onder de categorie "overig".

Volgens de BBV is het verplicht om een overzicht te presenteren van de incidentele baten en
lasten. Op die manier kan beoordeeld worden of en in hoeverre er sprake is van een sluitende begroting. Uitgangspunt is dat incidentele lasten zoveel als mogelijk gedekt worden door incidentele baten. Voor het bepalen van de incidentele baten en lasten is de Notitie Structurele en incidentele baten en lasten 2018 van de Commissie BBV als uitgangspunt genomen. 

In onderstaande tabel is zijn per programma de belangrijkste posten opgenomen:

Programma 1 Sociaal krachtig Winterswijk
Door de overhevelingen van diverse onderdelen van de specifieke uitkering GALA is er een incidenteel resultaat ontstaan. 

Programma 2 Meedoen in Winterswijk
De opvang ontheemden Oekraïne is als incidenteel aangemerkt in onze begroting en dit heeft grotendeels geleid tot bovengenoemd positief resultaat in 2023.

Programma 3 Wonen en werken in Winterswijk
Diverse overhevelingen en een mutatie boekwaarde grondexploitatie zorgen voor incidenteel voordeel binnen dit programma.

Programma 4 Bestuurlijk Winterswijk
Overhevelingen ter grootte van € 1.057.435 voordelig. Daarnaast is er een voorziening getroffen voor de RVU (Regeling vervroegde uittreding) voor de WSW'ers van € 209.000 nadelig.

Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum geconstateerd. 

De WNT is van toepassing op gemeente Winterswijk. Het voor Gemeente Winterswjk toepasselijke bezoldigingsmaximum is in 2023 € 223.000 (het algemeen bezoldigingsmaximum).

Leidinggevende topfunctionarissen met dienstbetrekking 

De loco-gemeentesecretaris heeft in de periode van 27-09-2023 tot 31-12-2023 de taken van de gemeentesecretaris overgenomen op basis van het mandaat- en organisatiebesluit zonder formele aanstelling door het gemeentebestuur.

Verantwoordelijkheid college van burgemeester en wethouders
De baten en lasten alsmede de balansmutaties moeten getrouw in de jaarrekening worden opgenomen. Uit het getrouw opnemen van de baten en lasten alsmede de balansmutaties, blijken een drietal rechtmatigheidscriteria niet expliciet. Dit betreffen het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college van burgemeester en wethouders toe in hoeverre bij de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium zijn nageleefd. Dit houdt in dat de verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties in overeenstemming zijn met door de raad vastgestelde kaders zoals de begroting en gemeentelijke verordeningen en met bepalingen in de relevante wet- en regelgeving. Bij de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening is het door de raad op 28 september 2023 vastgestelde normenkader van de relevante wet- en regelgeving verder toegelicht.
Deze verantwoording hanteert een grensbedrag omdat alleen de van belang zijnde aspecten in de verantwoording hoeven te worden betrokken. Deze grens is door de raad bepaald en bedraagt 1% (maximaal 3) van de totale lasten inclusief toevoegingen aan de reserves en is daarmee vastgesteld op € 1.250.000. De grondslag voor deze verantwoording is de Kadernota Rechtmatigheid 2023 van de Commissie BBV van november 2023.

Bevinding

Het college is van mening dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties niet rechtmatig tot stand zijn gekomen binnen de daarvoor gestelde grens.  
De geconstateerde afwijkingen betreffen:
•  Begrotingscriterium: zie tabel hieronder.
•  Misbruik en oneigenlijk gebruik criterium: identificatieplicht WMO: € 4.000.000
•  Voorwaardencriterium:  Europese aanbestedingen: € 384.000

In de paragraaf bedrijfsvoering is op basis van de Kadernota Rechtmatigheid van de commissie BBV en op basis van de afspraken met de raad aanvullende informatie opgenomen over de financiële rechtmatigheid. In deze paragraaf heeft het college ook beschreven welke actie hij onderneemt om vermelde afwijkingen in de toekomst te voorkomen.