Paragraaf A Lokale heffingen

Deze paragraaf gaat over de gemeentelijke belastingen. Na de algemene uitkering uit het gemeentefonds vormen de belastingen onze belangrijkste inkomstenbronnen. 

We onderscheiden drie typen gemeentelijke belastingen. De onderstaande drie belastingtypen lichten we later in deze paragraaf verder toe:

• Algemene belastingen
• Bestemmingsheffingen
• Retributies

De opbrengsten van de algemene belastingen tellen we op bij de algemene middelen. Dit betekent dat we de opbrengsten van deze belastingen niet labelen. We kunnen ze daardoor voor alle gemeentelijke taken en voorzieningen inzetten. Voorbeelden van deze algemene belastingen zijn de onroerendezaakbelastingen (OZB), precariobelasting, reclamebelasting, forensenbelasting en toeristenbelasting. 

De opbrengsten van bestemmingsheffingen zijn voor specifieke voorzieningen. Deze specifieke voorzieningen hebben wel een duidelijk algemeen belang. Onder deze categorie vallen de afvalstoffenheffing en rioolheffing.

We heffen retributies als de gemeente een specifieke dienst verleent. Leges, begraafrechten en marktgelden zijn de belangrijkste retributies binnen de gemeente Winterswijk.

We mogen geen winst maken op bestemmingsheffingen en retributies. De begrote opbrengst mag dus niet hoger zijn dan de begrote kosten om de diensten te verlenen.

We hanteren de volgende uitgangspunten:

• De opbrengst van de onroerendezaakbelasting (OZB) is in 2023 gelijk aan die van 2022 (exclusief inflatie en areaaluitbreiding).
• Het inflatiepercentage van 3,0% is gebaseerd op de algemene prijsontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp). Dit staat in tabel 4.2.2 van de meicirculaire van het gemeentefonds 2022.
• De rioolheffing is 100% kostendekkend op basis van het Gemeentelijk Waterplan (GWP).
• De afvalstoffenheffing is 100% kostendekkend.
• Bij de leges streven we naar 100% kostendekking.

De belastingdruk geeft aan welke belastingen onze inwoners direct in hun portemonnee voelen.
Om deze belastingdruk te berekenen, tellen we de OZB, afvalstoffenheffing en riool- en waterzorgheffing bij elkaar op. 

In de tabel Belastingdruk 2023 rekenen we met een WOZ-waarde van € 285.000 voor een woning. De verwachte waardestijging voor woningen was 14% . Verderop in deze paragraaf lichten we de vermelde bedragen verder toe.

De belastingdruk voor de inwoner zag er als volgt uit:

Gezin (eigen woning)	2022	2023
	WOZ-waarde € 250.000	WOZ-waarde € 285.000*
Belastingen:
Onroerendezaakbelasting	268,00	276,00
Afvalstoffenheffing
- vastrecht	172,00	182,00
- variabel deel (14 aanbiedingen)	19,60	21,00
Rioolheffing (135m³)	364,50	380,70
TOTAAL	824,10	859,70
Gezin (huurwoning)	2022	2023
Belastingen:
Afvalstoffenheffing
- vastrecht	172,00	182,00
- variabel deel (14 aanbiedingen)	19,60	21,00
Rioolheffing (135m³)	364,50	380,70
TOTAAL	556,10	583,70
*14% waardestijging

De belastingdruk is in 2023 gestegen in vergelijking met 2022. De stijging komt door een hogere OZB en afvalstoffenheffing. De stijging van de OZB is het gevolg van de stijging van de WOZ-waarde in combinatie met het fixeren van het tarief. Daarnaast is het tarief voor de afvalstoffenheffing gestegen. Dit komt doordat de kosten van ROVA gestegen zijn. De aanbiedingen van restafval in 2022 hebben we verrekend bij de aanslagoplegging 2023. Voor een verdere toelichting over de wijze van heffing van de afvalstoffenheffing, verwijzen we naar het kopje ‘Afvalstoffenheffing’.

Belastingsoort	Rekening 2022	Begroting 2023	Rekening 2023
OZB eigenaren woningen	3.583.000	3.690.000	3.726.000
OZB eigenaren niet-woning	1.633.000	1.685.000	1.739.000
OZB gebruikers niet-woning	1.129.000	1.165.000	1.192.000
OZB TOTAAL	6.345.000	6.540.000	6.657.000
Reclamebelasting	0	105.000	108.000
Toeristenbelasting	762.000	809.000	850.000
Forensenbelasting	99.000	90.000	95.000
Precariobelasting	27.000	50.000	62.000
Afvalstoffenheffing	2.612.000	2.841.000	2.769.000
Rioolheffing	4.011.000	4.174.000	3.822.000
Grafrechten	265.000	201.000	256.000
Marktgelden	0	100.000	116.000
Leges Wabo-vergunningen	620.000	546.000	920.000
Leges	525.000	256.000	333.000
Totaal	15.266.000	15.712.000	15.988.000

Onroerendezaakbelastingen € 6.658.000 (Begroot: € 6.540.000)

De opbrengst van de onroerendezaakbelastingen (OZB) is bijna gelijk aan wat we hadden begroot. De opbrengst komt tot stand door de WOZ-waarde te vermenigvuldigen met het tarief. De WOZ-waarde wordt ieder jaar opnieuw vastgesteld. De dalingen en stijgingen hebben dus een directe invloed op de OZB-opbrengst.  

Voor 2023 was de totale OZB-opbrengst begroot op € 6.540.000. Uiteindelijk is € 6.658.000 aan OZB opgelegd. Dit is een verschil van 1,8%. Verschillen zullen er altijd zijn. Dat komt doordat de definitieve WOZ-waarden en dus ook de verwachte OZB-opbrengst bij het begroten nog niet bekend zijn.

De OZB-tarieven voor 2023 waren als volgt: 

Tarieven Onroerendezaakbelasting (OZB)	2022	2023
Eigendom woning	0,1073%	0,0969%
Eigendom niet-woning	0,2540%	0,2616%
Gebruik niet-woning	0,2022%	0,1636%*
*eenmalige aanpassing

Toeristenbelasting € 850.000 (Begroot: € 809.000) 

Voor 2023 golden dezelfde tarieven als in 2022. Door een toename van het aantal overnachtingen zijn de opbrengsten hoger dan begroot.

Forensenbelasting € 95.000 (Begroot: € 90.000)

De opbrengst is iets hoger dan begroot. Er zijn dus meer niet-Winterswijkers met een woning in Winterswijk die ze voor zichzelf gebruiken. Zij zijn forensenbelasting verschuldigd. We leggen ook forensenbelasting op aan mensen die niet in Winterswijk wonen, maar hier wel een (tweede) gemeubileerde woning hebben die ze minstens negentig dagen per jaar beschikbaar houden voor zichzelf of hun gezin. Het tarief is gelijk gebleven ten opzichte van vorig jaar.

Precariobelasting € 62.000 (Begroot: €50.000)

We heffen precariobelasting voor het gebruik van gemeentegrond. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de terrassen bij cafés en restaurants en aan uitstallingen. 

Afvalstoffenheffing € 2.768.000 (Begroot € 2.842.000)

De lagere opbrengst is te verklaren doordat minder aanbiedingen van restafval zijn gedaan dan verwacht. Inwoners betalen alleen voor het aanbieden van hun restafval. Herbruikbare afvalstoffen halen we tegen nultarief op. De afvalstoffenheffing bestaat daarom uit een vastrecht en een tarief per restafvalaanbieding.  

Tarieven afvalstoffenheffing	2022	2023
afvalstoffenheffing
Vastrecht	172,00	182,00
Variabel:
Ondergrondse verzamelcontainer	1,40	1,50
140 liter restafvalcontainer	5,60	6,00
240 liter restafvalcontainer	8,40	9,00
Aanbiedingen restafval	2019	2020	2021	2022	2023
Ondergrondse afvalcontainer	157.752	173.001	165.656	149.224	144.166
140 liter afvalcontainer	303	347	350	344	319
240 liter afvalcontainer	17.010	18.476	17.192	16.237	15.837

Rioolheffing € 3.822.000 (Begroot: € 4.174.000) 

De afwijking van de begroting is te verklaren door het lagere waterverbruik. In de begroting is uitgegaan van een verbruik van 1.430.000 m³ water, terwijl er door Vitens slechts een verbruik van 1.216.000 m³ is geregistreerd. Aangezien de rioolheffing direct gekoppeld is aan het waterverbruik, heeft dit meteen invloed.

Tarieven Riool- en waterzorgheffing	2022	2023
per kubieke meter
0-500 m³	2,72	2,82
501 - 5.000 m³	2,68	2,78
5.001 - 20.000 m³	2,63	2,73
20.001 en meer	0,00	0,00

Grafrechten € 253.000 (Begroot: € 201.000) 

In december 2023 is de raad akkoord gegaan met een verhoging van de grafrechten. Bij het opstellen van de begroting 2023 (medio 2022) is gerekend met de toen actuele (lagere) tarieven. Dit verklaart de hogere inkomsten uit grafrechten.

 

Marktgelden € 116.000 (Begroot € 100.000)

Vanaf 2023 hebben we weer marktgelden geheven. De tarieven zijn nog gelijk aan die van voor de coronacrisis. Het overschot ten opzichte van de begroting komt door eenmalige markten.

Tarieven marktgeld	2022	2023
per vierkante meter:
Zaterdag	0,00	0,98
Zaterdag vette waren	0,00	1,33
Woensdag	0,00	0,62
Woensdag vette waren	0,00	0,83

De afwijkingen in de opbrengsten van de leges zijn tweeledig. De stijging voor de leges voor de aanvragen van documenten zit deels in de prijsstijging, doorgevoerd door het Rijk. Ook zijn er meer aanvragen binnengekomen.

Voor de leges die betrekking hebben op de bouwactiviteiten ligt de oorzaak niet in het aantal aanvragen (nagenoeg gelijk gebleven), maar in de beduidend hogere bouwsom van deze aanvragen. Aangezien de leges over deze bouwsom worden berekend, is deze dan ook hoger dan begroot.

Na de coronacrisis, waarbij geen reclamebelasting is opgelegd, is er in 2023 wel weer reclamebelasting (€ 105.000) geheven. De opbrengst (€ 108.000) ligt in lijn met de begroting.

We verleenden voor € 209.000 kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Inwoners die op het sociaal minimum leven, kunnen kwijtschelding aanvragen voor de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. 

Voor inwoners die het afgelopen jaar kwijtschelding hebben gehad, laten we bij het Inlichtingenbureau controleren of zij nog voldoen aan de voorwaarden. Als dit zo is, dan wordt automatisch kwijtschelding verleend. Zij hoeven hiervoor dan geen verzoek tot kwijtschelding meer in te dienen.

We schelden alleen het vastrecht van de afvalstoffenheffing kwijt. Zo stimuleren we ook inwoners die in aanmerking komen voor kwijtschelding om het afval zoveel mogelijk te scheiden. Bij de rioolheffing schelden we een waterverbruik van maximaal 45m³ per persoon kwijt. We informeren Vitens ook als er kwijtschelding voor de rioolheffing is verleend. 

Kwijtschelding	2021	2022	2023
Afvalstoffenheffing	92.000	91.000	82.000
Rioolheffing	134.000	116.000	127.000
TOTAAL	226.000	207.000	209.000
Kwijtschelding	2021	2022	2023
Aantal verleende kwijtscheldingen	506	522	470

Door de wijziging van het Besluit begroting en verantwoording (BBV) op 5 maart 2016, zijn vanaf de begroting 2017 nieuwe begrotingsregels van kracht. De regels hebben ook invloed op de kostenonderbouwing van gemeentelijke heffingen. In de paragraaf Lokale heffingen is nu een overzicht van de baten en lasten opgenomen voor die heffingen waarbij sprake is van het verhalen van kosten.

In deze paragraaf is inzichtelijk gemaakt in hoeverre de afvalstoffenheffing, riool- en waterzorgheffing, begraafrechten, marktgelden en leges kostendekkend zijn. Voor deze belastingsoorten geldt dat deze maximaal kostendekkend mogen zijn. Onder maximaal kostendekkend verstaan we dat de geraamde baten de geraamde kosten niet mogen overschrijden. Verder houden we rekening met de overhead, waarbij deze omschreven zijn als ‘die kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces’.

Hieronder geven we achtereenvolgens een overzicht van de kostenonderbouwing voor de afvalstoffenheffing, riool- en waterzorgheffing, begraafrechten, marktgelden en leges.

Kostendekkendheid Afvalstoffenheffing
Kosten
Afval	3.283.000
Overhead	100.000
Totale kosten	3.383.000
Opbrengsten
Opbrengst belastingen	2.769.000
Overige opbrengsten	480.000
Totale opbrengsten	3.249.000
Dekking	96%

Kostendekkendheid riool- en waterzorgheffing
Kosten
Riolering	3.973.000
Overhead	269.000
Totale kosten	4.242.000
Opbrengsten
Opbrengst belastingen	3.822.000
Overige opbrengsten	4.000
Totale opbrengsten	3.826.000
Dekking	90%

Kostendekkendheid grafrechten
Kosten
Begraafplaats	351.000
Overhead	41.000
Totale kosten	392.000
Opbrengsten
Opbrengst belastingen	256.000
Overige opbrengsten	0
Totale opbrengsten	256.000
Dekking	65%

Toelichting: de opbrengsten zijn hoger dan begroot.

Kostendekkendheid marktgelden
Kosten
Warenmarkt	98.600
Overhead	21.000
Totale kosten	119.600
Opbrengsten
Opbrengst belastingen	117.000
Overige opbrengsten	4.000
Totale opbrengsten	121.000
Dekking	101%

Voor de kostendekkendheid van de leges geldt dat de opbrengst van alle leges samen maximaal 100% mag zijn van de begrote kosten. Dit kan betekenen dat er op onderdelen een overdekking is en op andere onderdelen een onderdekking. Uit bovenstaande tabel blijkt dat er op geen enkele leges een overdekking is. In totaal komt de kostendekkendheid voor alle leges samen uit op 68%. Hiermee voldoen we aan de wettelijke eis dat de totaal begrote opbrengst de begrote kosten niet mag overschrijden.

De genoemde titels en hoofdstukken zijn terug te vinden in de tarieventabel die hoort bij de Legesverordening. Hierin staan de diverse productgroepen opgenomen, met de daarbij behorende tarieven. Opgenomen zijn alleen die hoofdstukken waar activiteiten in plaatsvinden. 

Kostendekkendheid leges
		Lasten	Overhead	Totaal lasten	Baten	Dekking in %
Titel 1	Algemene dienstverlening
H 1	Burgerlijke stand	50.582	19.422	70.003	53.500	76%
H 2	Reisdocumenten/ID-Kaart	50.211	11.701	61.912	142.231	230%
H 3	Rijbewijzen	86.499	28.085	114.584	96.576	84%
H 4	Verstrekkingen uit Basisregistratie Personen	7.235	3.823	11.058	6.919	63%
H 5	Overige publiekszaken	42.403	8.504	50.907	4.298	8%
H 14	APV-vergunningen	81.748	64.601	146.350	7.241	5%
H 17	Telecommunicatie	21.898	11.426	33.324	36.984	111%
H 18	Verkeer en vervoer	5.153	4.395	9.548	3.164	33%
	Subtotaal	345.729	151.956	497.685	350.913	71%
Titel 2	Omgevingsvergunning
H 3	Omgevingsvergunning	962.231	658.672	1.620.903	1.206.487	74%
	Subtotaal	962.231	658.672	1.620.903	1.206.487	74%
Titel 3	Europese Dienstenrichtlijn
H 1	Horeca	21.642	18.458	40.100	3.502	9%
H 2	Organiseren evenementen	76.676	65.392	142.068	11.142	8%
	Subtotaal	98.318	83.850	182.168	14.644	8%
	Totaal	1.406.278	894.478	2.300.757	1.572.044	68%