Bijlage 1 Financiële tabellen

Deze bijlage bevat een aantal financiële tabellen die door het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) verplicht zijn voorgeschreven, zowel voor het financieel toezicht door de provincie als voor de onderlinge vergelijkbaarheid met andere gemeenten.

Elke gemeente is verplicht om alle baten en lasten (in de financiële administratie) aan de voorgeschreven taakvelden toe te rekenen. Dit dient de volgende twee doelen:

• Onderlinge vergelijkbaarheid tussen gemeenten voor wat betreft de baten en lasten van die taakvelden.
• Macro-economische vergelijking voor de verdeling van het gemeentefonds.

Het gemeentefonds is onderverdeeld in een aantal clusters (voor de verdeling), die zijn opgebouwd uit een aantal taakvelden. Wanneer het Rijk constateert dat er landelijk sprake is van een verschuiving in lasten tussen de verschillende taakvelden, kan dat aanleiding zijn om de verdeling van het gemeentefonds aan te passen. Eén van de uitgangspunten is namelijk dat de verdeling globaal aansluit bij de kostenontwikkeling van gemeenten.

Binnen de programma's zijn deze taakvelden niet zichtbaar, maar zijn ze onderdeel van de verschillende beleidsvelden. Een taakveld hoort daarbij altijd maar bij één beleidsveld.

De prognose van de balans is van belang om inzicht te hebben in het toekomstig verloop van een aantal balansposten. Vooral de ontwikkeling van de materiële vaste activa, het eigen en vreemd vermogen zijn hierbij van belang. Deze balans vormt daarmee ook een belangrijke basis voor de financiële kengetallen die onderdeel zijn van de paragraaf weerstandsvermogen.

Het EMU-saldo (Economische en Monetaire Unie) gaat niet uit van baten en lasten, maar van ontvangsten en uitgaven van de gemeente. Deze zijn berekend op transactiebasis en overeenkomstig de voorschriften van het Europese systeem van nationale en regionale rekeningen in de Europese Unie. Als gevolg van Europese regelgeving mogen EU-lidstaten een begrotingstekort (EMU-saldo) hebben van maximaal 3% van het bruto binnenlands product (BBP). Aan dit maximale tekort van 3% hebben, naast de Rijksoverheid, ook decentrale overheden een aandeel.

De provincie beoordeelt of de begroting structureel in evenwicht is. Oftewel: is een gemeente in staat om structurele lasten af te dekken met structurele inkomsten? Om die reden is het van belang inzicht te bieden in de incidentele baten en lasten. Wanneer er bijvoorbeeld sprake is van een groot bedrag aan incidentele baten bij een gering begrotingsoverschot, is de begroting feitelijk structureel niet in evenwicht. Hierdoor kan een gemeente in financiële problemen komen en kan er een strenger toezichtsregime gelden. Andersom kan ook. Stel een gemeente heeft een gering begrotingstekort met veel incidentele lasten, dan kan de provincie toch tot het oordeel komen dat de begroting structureel wel in evenwicht is.

Om te bepalen of er sprake is van een incidentele post, is het karakter van de bijbehorende activiteit leidend. Dus een eenmalige verhoging van bijvoorbeeld het budget voor huishoudelijke hulp telt niet als incidenteel; hier is sprake van een structurele activiteit waarbij het budget fluctueert. Een pilot waarvan vast staat dat deze twee of drie jaar duurt, telt daarentegen wel als incidenteel. Van deze activiteit is immers een einddatum bepaald. Uitgangspunt bij gemeenten is over het algemeen dat alle lasten en baten als structureel moeten worden aangemerkt. De echt incidentele posten zijn uitzonderingen.

Hieronder geven we een toelichting op een aantal incidentele posten:

• Uitvoeringsprogramma Visie Sociaal Domein

De raad heeft de Visie Sociaal Domein vastgesteld. De volgende stap is het opstellen van een uitvoeringsprogramma waarin incidentele en structurele acties zijn opgenomen. Onderstaand bedrag heeft betrekking op de incidentele acties.

• Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP)

We stellen de raad voor om voor de uitvoering van het resterende deel van de eerste fase van het IHP een bestemmingsreserve te vormen, zodat uitvoering gegeven kan worden aan het resterende deel van fase 1 van het IHP.

• VNG

In 2026 vindt het VNG Jaarcongres op 29 en 30 september plaats in Winterswijk en Oost Gelre. Voor de organisatie van het congres is in de begroting 2026 een eenmalig budget geraamd.

• Algemene reserve 

We stellen voor om, naast de onttrekking van € 18.332.302 aan de algemene reserve voor de vorming van een bestemmingsreserve IHP, ook het incidentele tekort van € 624.880 bij de begroting 2026 te onttrekken aan de algemene reserve.

In deze tabel is per programma een overzicht opgenomen van het saldo van de baten en lasten.

Hieruit volgt het begrotingssaldo voor eventuele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves. Door ook deze toevoegingen en onttrekkingen hierbij te betrekken, wordt het begrotingssaldo voor de komende jaren verkregen. De laatste stap is een correctie op dit saldo vanwege de incidentele baten en lasten, waardoor duidelijk wordt wat het structurele begrotingssaldo is (van belang voor het provinciaal toezicht).

In de tabel Overzicht Algemene Middelen en onvoorzien is, zoals voorgeschreven. afzonderlijk inzichtelijk gemaakt:

• Lokale heffingen waar de besteding niet gebonden is
• Algemene dekkingsmiddelen
• Dividend
• Saldo financieringsfunctie
• Overige algemene middelen
• Onvoorzien
• Vennootschapsbelasting
• Overhead

Excel-tabel

Het meerjarig financieel overzicht van baten en lasten geeft een totaal inzicht in de financiële ontwikkeling van de gemeente in de komende jaren. 

Excel-tabel