Paragraaf D Financiering

De Wet financiering decentrale overheden (Fido) geeft de kaders aan waarbinnen decentrale overheden de ‘treasury-activiteiten’ moeten uitvoeren. Het doel hiervan is de bevordering van een gezonde financiering, het bijdragen aan het behouden van de goede kredietwaardigheid en de handhaving van de positie van decentrale overheden op de kapitaalmarkt. 

In het ‘treasury-statuut’ zijn de beleidskaders voor Winterswijk opgenomen. Zo is vastgelegd dat de ‘treasury-functie’ uitsluitend de publieke taak dient en het beheer verstandig is. De provincie houdt toezicht op de ontwikkeling van de financiële positie van de gemeente. Dit doet de provincie op basis van gegevens die wij verstrekken op grond van de Wet Fido.                                                                

De treasury-functie van de gemeente heeft tot doel:

1. het financieren van de gemeentelijke uitgaven op basis van totaalfinanciering;
2. het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen acceptabele condities;
3. het beschermen van gemeentelijke vermogens- en (rente-)resultaten tegen ongewenste financiële risico’s zoals rente-,  koers-,  krediet- en liquiditeitsrisico’s; 
4. het minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities; 
5. het optimaliseren van de renteresultaten binnen de kaders van de Wet fido respectievelijk.

Hierbij is een aantal onderwerpen van belang:

1. kasbeheer: maximaal aan te trekken daggelden;
2. risicobeheer: renterisiconorm minimalisatie van het renterisico;
3. gemeentefinanciering: de relatie tussen kort- en langlopende leningen en de korte- en langetermijnbehoefte aan geld;
4. rentevisie.

Een kasgeldlening is een kortlopende geldlening met een looptijd variërend van een dag tot een jaar. 

Het opnemen van kasgelden is op dit moment voordeliger dan een debetsaldo bij de bank. Ook zijn de rentelasten van kasgeld lager dan die van langlopende leningen. 

Gemeenten mogen echter niet onbeperkt financieren met kortlopende leningen. De kasgeldlimiet is een percentage van 8,5% van het begrotingstotaal. Voor 2022 betekende dit dat de gemeente gemiddeld per kwartaal maximaal € 8,5 miljoen aan kortlopende gelden kon opnemen. Dit is een totaalbedrag voor alle rekening-courantsaldi bij de banken samen, inclusief de opgenomen kortlopende geldleningen.  In 2022 is de kasgeldlimiet niet overschreden.

Onder financiële risico’s verstaan we zowel renterisico’s (van vaste en vlottende schuld) als kredietrisico’s, liquiditeitsrisico’s en koersrisico’s. De Wet Fido geeft een aantal verplichte elementen aan die het risico beperken. 

We kennen zogenoemde vlottende en vaste schulden. Vlottende schulden zijn de schulden die wij op korte termijn moeten aflossen. Ieder jaar verantwoorden we deze bij de jaarrekening in de balans. Een lening met een looptijd van meer dan een jaar is voor de gemeente een langlopende geldlening.

We hebben de mogelijkheid om dag-, week-, en maandgeldleningen af te sluiten. Daarmee kunnen we onze liquiditeitspositie op korte termijn in stand houden. Er is dan ook geen risico dat we onze schulden op korte termijn niet kunnen betalen. Mede op basis van adviezen van de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) bepalen we of we overschotten voor een bepaalde periode wegzetten of dat we tekorten voor de langere termijn financieren. Op deze wijze geven we invulling aan het saldo- en liquiditeitsbeheer.

Het aantrekken van daggelden vindt plaats binnen de hiervoor in de Wet Fido gestelde normen. Daarnaast toetsen we ieder kwartaal door een periodieke controle of we aan de kasgeldlimiet voldoen.

Winterswijk maakt geen gebruik van derivaten. Dit zijn beleggingsproducten, zoals opties, die hun waarde ontlenen aan de waarde van een ander goed. Derivaten geven de koper het recht om iets voor een bepaalde koers te kopen of te verkopen.

Over de bestaande langlopende geldleningen loopt de gemeente geen renterisico. 
Onderstaand verloop van de langlopende leningen toont dat de omvang van de leningenportefeuille in 2022 is toegenomen van € 64,2 miljoen naar € 71,2 miljoen. De gemeente heeft in 2022 € 5 miljoen afgelost. In januari 2022 is een nieuwe langlopende lening afgesloten van € 12 miljoen tegen 0,625% rente.  Het gemiddelde rentepercentage van alle langlopende leningen bedroeg 2,44%.

Op 15 december 2013 is door het Rijk het schatkistbankieren ingevoerd. Dit is een wettelijke overeenkomst die bepaalt dat ‘overtollige gelden’ alleen nog mogen worden uitgezet op rekening-courant bij de Staat der Nederlanden of onderling bij andere decentrale overheden (behalve bij de eigen provincie).

Schatkistbankieren draagt bij aan de volgende doelstellingen:

• doelmatiger kasbeheer voor deelnemers;                       
• minimalisatie van het risico voor de onderdelen van de collectieve sector die overtollige middelen hebben; 
• reductie van de EMU-schuld omdat door schatkistbankieren de externe financieringsbehoefte van de collectieve  sector daalt.

Het schatkistbankieren kent geen leningfaciliteiten. Ook het ‘rood’ of debet staan op een schatkistrekening is niet toegestaan. Het Rijk geeft hiervoor een rentevergoeding op basis van Eonia. Deze afkorting staat voor Euro OverNight Index Average. Eonia is het ééndaagse interbancaire rentetarief voor het eurogebied.

De hoogte van de rente is in belangrijke mate afhankelijk van de economische ontwikkeling, inflatie en de rentepercentages voor langlopende gelden.  De rente is in 2022 voor de kortlopende en langlopende leningen aanzienlijk gestegen.

Het renteschema geeft inzicht in de rentelasten van de externe financiering, het renteresultaat en de wijze van rentetoerekening. Het saldo van € 1.095.788 geeft aan dat het rentepercentage (omslagrente) dat is toegerekend aan de kapitaallasten, hoger is dan de gemiddelde rentelasten over de korte en lange financiering. Dit komt met name doordat we zoveel mogelijk met kortlopende leningen financieren. Daardoor vallen de langlopende leningen en dus de rentelasten lager uit. 

In onderstaand overzicht is het renteschema over 2022 opgenomen:

 Het interne rentepercentage voor de bouwgrondexploitatie is 1,58%; voor de overige activa is 2,0%. 

In onderstaand overzicht staat de kasstroom over het jaar 2022 en 2021. Het saldo per 31 december 2022 van € 5.754.000 (N) is als volgt opgebouwd.

Liquide middelen                       €     5.447 V
Kortlopende vorderingen    €  14.690 V
Overlopende Activa                €   6.945   V
Kortlopende schulden           € 22.600   N
Overlopende Passiva              €   9.788   N

Saldo                                                  €  5. 754  N

We sloten zo weinig mogelijk nieuwe langlopende leningen af. Financiële tekorten dekten we in de eerste instantie vooral door kortlopende leningen af. In de kortlopende schulden zit een kortlopende lening van € 17.500.000.

De renterisiconorm stelt een grens aan de financiering op lange termijn. Het doel van de renterisiconorm is om tot een zodanige opbouw van de leningenportefeuille te komen dat het renterisico uit hoofde van renteaanpassing en herfinanciering van leningen beperkt wordt. Indien een leningenportefeuille gelijkmatig is opgebouwd, zal ook het renterisico over de vaste schuld in de tijd gelijkmatig zijn gespreid.

In onderstaand overzicht staat de berekening vermeld van het renterisico op de vaste schuld, de berekening van de renterisiconorm en de toetsing van het renterisico aan de renterisiconorm.

We proberen het kasgeldlimiet optimaal te benutten vanuit de gedachte dat rente van kortlopend geld, zoals bijvoorbeeld kasgeld, vrijwel altijd lager is dan de rente van langlopende leningen. In een jaar mag het kasgeldlimiet maximaal twee kwartalen worden overschreden. In 2022 is het kasgeldlimiet niet overschreden.

In onderstaand overzicht ziet u het verloop van het kasgeldlimiet per kwartaal: