Risico’s die onze gemeente loopt brengen wij in kaart. We kwantificeren ze in paragraaf B: ‘Weerstandsvermogen en risicobeheersing’. Daarnaast spelen er zaken die niet voldoen aan de definitie van een risico, of die extra aandacht verdienen. Die benoemen we hier. Het zijn onderwerpen die op korte of langere termijn onze financiële positie (kunnen) beïnvloeden.
COVID-19 en het Crisis- en herstelplan 2.0
Het Crisis- en herstelplan 2.0 is behandeld als onderdeel van de Kadernota 2022. In dat plan is een scala aan maatregelen beschreven, waaruit wij een selectie hebben gemaakt. De volgende maatregelen hebben een financieel effect in 2022:
- Stimuleringsmaatregelen die zowel de landbouw,
als de natuur ten goede komen € 50.000
- De crisisbijdrage sport schrappen voor 2022 € 75.000
- Uitvoeren van een cadeaubonnenactie voor 100% Winterswijk € 50.000
- Verlagen lokale lasten, zoals ook in 2021 is gedaan
(denk aan marktgelden, precariobelasting terrassen en reclamebelasting) € 250.000
- Overige € 25.000
Compensatie van gestegen kosten jeugdzorg
Gemeenten kunnen compensatie tegemoetzien voor de sinds 2015 stijgende kosten voor jeugdzorg. Voor 2022 staat de omvang van dat bedrag vast (€ 2,2 miljoen). Voor de jaren daarna hebben wij een indicatie ontvangen. Daaraan verbonden is een Hervormingsagenda jeugd. Deze agenda omvat afspraken over maatregelen die passen binnen het huidige stelsel, als een voorbereiding op de aanpassing van wet- en regelgeving voor jeugdzorg.
Omdat de exacte hoogte van het bedrag onzeker is en definitieve besluitvorming over zowel het geld als de agenda wordt overgelaten aan een nieuw kabinet, hebben het ministerie van BZK, VNG en de toezichthouders afgesproken, dat gemeenten 75% van de indicatieve bedragen mogen verwerken in hun begroting.
Wij hopen met de Meicirculaire 2022 uitsluitsel te krijgen over de bedragen.
Financiële beheersbaarheid sociaal domein
We hebben een aantal maatregelen genomen om het sociaal domein betaalbaar te houden. We werken aan een eigen hervormingsagenda met daarin maatregelen om duurdere geïndiceerde zorg zo lang mogelijk te voorkomen. Zo transformeren we Wmo-begeleiding naar een algemene voorziening voor arbeidsmatige dagbesteding en gaan we meer gebruik maken van onze inloopvoorzieningen.
We gaan de zorg regionaal inkopen middels de lumpsum financiering en verwachten hiermee de stijging van de budgetten te kunnen ombuigen in een daling. Echter, in verband met ingediende klachten door zorgaanbieders is er door de gemeenten een pas op de plaats gemaakt in de procedure. Dit zal invloed hebben op de planning van de aanbesteding en dus op het begrote resultaat van de inkoop.
Daartegenover zijn er lopende en nieuwe ontwikkelingen, die mogelijk juist druk zetten op de kosten. Denk aan het abonnementstarief voor huishoudelijke hulp en de invoering van pgb 2.0.
Deze ontwikkelingen hebben we zo goed mogelijk financieel vertaald in onze begroting, maar vanwege hun open eindekarakter zijn ze lastig te beïnvloeden en te begroten.
Herverdeling gemeentefonds
Inmiddels wordt er al geruime tijd gewerkt aan een herverdeling van het gemeentefonds. Zowel het Rijk als gemeenten hebben namelijk behoefte aan een betere verdeling, die meer recht doet aan de (kosten)structuur, de lasten en de inkomstenmogelijkheden van gemeenten.
De eerste modellen van de herverdeling in het voorjaar van 2020 zagen er bepaald niet goed uit voor onze gemeente. Daarop hebben wij in de begroting 2021 rekening gehouden met een teruglopende algemene uitkering van € 50 per inwoner in 2025.
Hoe anders zien de modellen er een jaar later uit. Het herziene verdeelmodel laat voor Winterswijk positieve cijfers zien. Deze hebben we echter niet verwerkt in onze begroting vanwege de grote onzekerheid van de uiteindelijke uitkomst.
Het wachten is nu op een nieuw kabinet dat het besluit over de herverdeling moet nemen. De planning is dat in de Meicirculaire 2022 de definitieve uitkomsten worden gepubliceerd, waarna het nieuwe model op 1 januari 2023 ingaat.
Integraal huisvestingsplan (IHP) Onderwijs
Het IHP geeft aan hoe we, voor het basis- en voortgezet onderwijs in Winterswijk, de komende jaren gefaseerd de kwaliteit in onderwijs en adequate huisvesting realiseren.
Uit het IHP vloeit een aantal forse investeringen voort, die op termijn leiden tot een jaarlijkse last van € 1 miljoen. Om geleidelijk te kunnen groeien naar die structurele lasten, stellen we met deze begroting voor om een bestemmingsreserve te vormen van € 11 miljoen. Hieraan onttrekken we de komende jaren steeds bedragen die de last voor onze begroting dempen. De druk op onze begroting wordt daarmee geleidelijk groter.
Met de provincie Gelderland maken wij een zogenaamde maatwerkafspraak. Dat houdt in dat de provincie deze werkwijze bevestigt in de brief met haar oordeel over onze begroting 2022.
Mocht de herverdeling van het gemeentefonds, waarover wij hiervoor schreven, inderdaad zeer positief uitpakken voor onze gemeente, dan biedt dat kansen om versneld te kunnen groeien naar de lasten van de investeringen in de (nieuwe) gebouwen.